Voorjaar 2020
|
Tijd voor een update
De afgelopen maanden is er veel gebeurd. Er zijn ontzettend veel nieuwe deelnemers bij gekomen, onze erfscanners hebben zo veel mogelijk bezoeken gebracht en we waren gestart met het uitleveren van de nestkasten, muizenruiters en andere soortgerichte maatregelen. Maar ja, toen veranderde de situatie....
In deze nieuwsbrief praten we u graag bij over de stand van zaken van ErvenPlus. We hebben ook wat korte artikelen geschreven over onder andere het nut van een modderplaats (!), ingezaaide overhoekjes en hoogstamfruit. We wensen u veel leesplezier. En heeft u leuke foto's of korte verhalen over de bezetting van uw nestkasten of over de bloei van uw beplanting, dan mag u die altijd e-mailen naar erfvogelsbrabant@gmail.com.
Wilt u deze nieuwsbrief liever niet ontvangen, dan kunt u zich direct afmelden onderaan de nieuwsbrief. |
|
|
|
|
 |
|
|
Leg snel een modderplaats aan!
Begin maart werd de eerste boerenzwaluw van dit jaar gespot. Inmiddels zitten ze weer in heel Nederland. Het doet veel erfeigenaren goed als de boerenzwaluwen weer terug zijn uit Afrika. Deze prachtige vogel is makkelijk te herkennen aan zijn uiterlijk: zwart/blauw glanzend van boven, licht van onder met een opvallend kastanjebruin voorhoofd en keel. In de lucht is hij goed te onderscheiden van de huiszwaluw door zijn opvallende diep gevorkte staart. Maar, waarom mensen vooral blij zijn met zijn terugkeer is het vrolijke gekwetter en getjirp.
Helaas neemt de 'voorbode van de lente' sterk in aantal af. Grootschaligheid, verstedelijking en verarming van de planten- en insectenwereld werken sterk in het nadeel van de boerenzwaluw, die zich het beste thuis voelt op het ouderwetse platteland. Bovendien komen ontzettend veel boerenzwaluwen om tijdens hun zware reis naar Midden- en Zuid-Afrika waar ze overwinteren. Gelukkig vinden ze op uw erf een veilige broedplaats en hopelijk voldoende insecten.
Maar, let wel even op vocht op uw erf!! Zowel de boeren- als de huiszwaluw hebben modder nodig om hun nest te bouwen. Dat bestaat namelijk uit meer dan duizend bolletjes klei! De nestbouw is onderdeel van de paarvorming, dus erg belangrijk dat hier de voorzieningen voor aanwezig zijn. Een eenvoudige maatregel die u nu - juist in deze droge tijd - vast kunt nemen is het graven van een kleine laagte, hier folie over leggen, aarde (liefst gemengd met koeien- of paardenmest) erop scheppen en elke dag nat houden. Let er wel even op dat de zwaluwen een open aanvliegroute hebben tot de modderplaats. Ze zullen u dankbaar zijn! |
|
|
|
|
|
477 aanmeldingen
In oktober vorig jaar werd de aanmelding 'geopend' voor erfeigenaren. Op het moment dat u deze nieuwsbrief leest, zijn er al 477 aanmeldingen binnen. We hebben dus bijna ons doel van 500 erven bereikt! Maar, zo simpel ligt het niet. In sommige gemeenten hebben zich meer mensen aangemeld dan dat er budgetruimte was. In andere gemeenten is juist nog ruimte. Met name in de gemeente Roosendaal (43), Bergeijk (19), Best (15), Geldrop-Mierlo (15), Tilburg (10) en Vught (9) is dit het geval. In het plaatje hiernaast is de situatie goed te zien. Het is jammer dat we mensen teleur hebben moeten stellen. Zit u daar nou net tussen, dan hopen we dat u toch op eigen houtje maatregelen wilt nemen om de biodiversiteit op uw erf te verbeteren! Voor alle mensen die wel in aanmerking komen is de molen in gang gezet. Daarover verderop in deze nieuwsbrief meer. |
|
|
|
|
|
|
Kerkuil of schuuruil?
Door: Ton Popelier
De erfscans in Meierijstad, mijn eigen gemeente, zitten er op. Meer dan vijftig erven mocht ik bezoeken om samen met de bewoners te bedenken welke maatregelen uit de ErvenPlus-catalogus er gerealiseerd zouden kunnen worden. Keer op keer was het een verrassing wat ik aan zou treffen. Er bleken heel wat mooie erven verborgen te liggen op plekken waar ik vaak achteloos aan voorbij ben gereden. In één aspect kwamen alle bezoeken overeen: de bewoners zijn trots op hun erf en wat ze er aan flora en fauna huisvesten. Vaak kostte het moeite om de erfscan te beëindigen, want als buitenmensen onder elkaar heb je veel ervaringen uit te wisselen.
Uit alle bijzondere ervaringen, die ik opdeed, wil ik er één beschrijven. Het betreft een erfscan in Keldonk, een dorpje in het Aadal bij Veghel. De deelneemster ontvangt me samen met haar hoogbejaarde vader op de oude, fraai gerestaureerde boerderij. Wanneer we de ronde maken over het erf, belanden we bij een oude, open kapschuur. Een aftandse tractor, pakken hooi en landbouwwerktuigen staan er beschut tegen weer en wind. Dit is écht zo’n schuur waar je een kerkuil verwacht. De kerkuil heet in het Engels niet voor niets de 'Barnowl', oftewel schuuruil. De bewoners herinneren zich dat ze er ooit wel eens een grote uil bevrijd hebben uit een benarde positie. Wat voor uil, daar hebben ze geen idee van. Dan rent de dochter naar binnen en komt even later terug met een foto-album. Op enkele foto’s is vader te zien die trots een schitterende kerkuil vasthoudt. Ja, zo’n mooie uil zouden ze graag weer op het erf willen hebben. U begrijpt het al: in deze schuur komt straks een kerkuilenkast te hangen vanuit het ErvenPlus-project!
Foto rechtsboven genomen door Ton Popelier, rechtsonder door Leo Daanen. |
|
|
|
|
|
Kerkuil gestart met broeden
Begin maart zaten de eerste kerkuilen al op eieren. Zo ook in Haaren, waar vanaf dit seizoen een webcam is geïnstalleerd in de nestkast van de 'kantooruilen' bij Brabants Landschap. Dit is opvallend vroeg en komt door de zachte winter en het goede voedselaanbod. Het aantal muizen is nog steeds vrij hoog. Op veel nieuwe locaties duiken kerkuilen op, ook op ErvenPlus-erven waar een nieuwe nestkast is geplaatst. Dit is een gevolg van meerdere goede broedseizoenen de afgelopen jaren. 2019 was zelfs een recordjaar voor de kerkuil. Niet eerder waren er zó veel broedgevallen. Hierdoor zijn er veel jonge kerkuiken uitgevlogen, die allemaal een nieuw plekje proberen te vinden.
Heeft u een kerkuilenkast op het erf ga dan NOOIT zelf in de kast kijken. Dat is niet alleen onveilig, maar u kunt ook de kerkuil gemakkelijk verstoren. Zij zal dan de eieren verlaten. Beter is om te wachten op de vrijwilligers van de uilenwerkgroep, die eind mei of begin juni langs komen voor de kastcontrole. Zij zijn opgeleid om dit deskundig te doen en zullen u er zeker bij betrekken als u dat wilt.
Wilt u een broedpaartje Brabantse kerkuilen live volgen, dan kan dat op deze pagina: www.brabantslandschap.nl/actueel/webcam-kerkuil |
|
|
|
|
|
|
Levering maatregelen
|
|
|
|
Voor de levering van de maatregelen maken we onderscheid in drie categorieën. Ten eerste de soortgerichte maatregelen, zoals de nestkasten, de muizenruiters en de modderplaatsen. Deze worden doorlopend aan huis afgeleverd bij deelnemers, waarbij het ErvenPlus-plan is goedgekeurd. Er was een goede start gemaakt met de levering in de gemeente Meijerijstad en Heeze-Leende. Helaas, hebben we dit werk moeten stil leggen vanwege de Corona-richtlijnen en een aantal medewerkers die vanwege klachten thuis moesten blijven. Zodra de omstandigheden zijn verbeterd gaan we verder met de levering.
Het tweede onderdeel wat geleverd gaat worden is de beplanting. Omdat onze ervaring is dat het najaar verreweg de beste periode is om de beplanting in de grond te zetten, gaan we dit onderdeel vanaf november 2020 uitleveren. De planten hebben dan nog voldoende tijd om te wortelen, zodat ze in het vroege voorjaar kracht hebben voor de bovengrondse groei. De kans op uitval is dan het kleinst.
De derde levering is het zaadmengsel voor de voedselveldjes ofwel de overhoekjes. Dit gebeurt per post en zal kort voor 30 april gebeuren. Uitleg over hoe te zaaien kunt u vinden in ons Infoblad Zaai-instructie. |
|
|
|
|
De erfscans
|
|
|
Er zijn op dit moment 251 erfscans uitgevoerd. De erfscans in de gemeenten Meierijstad, Breda, Uden en Heeze-Leende zijn zelfs al volledig afgerond. Als u nog geen erfscan heeft gehad, kunt u hiernaast lezen wat u kunt verwachten. Ondanks de Corona-richtlijnen zouden we mét uw instemming toch graag deze scans door laten gaan. Het is werk wat we niet vanuit thuis kunnen doen en we komen tenslotte alleen. Aanpassing is wel dat we niet meer aan de keukentafel alles op het gemak komen uitleggen. Dat doen we liever op gepaste afstand buiten. Voorafgaand aan het bezoek wordt natuurlijk eerst contact opgenomen om te vragen of u het als bewoner wel ziet zitten dat we langskomen. We zijn nu bezig met erfscans in de gemeenten Bernheze, Heusden, Best en Eersel.
|
|
|
|
|
Mengsels inzaaien, waarom eigenlijk?
|
|
|
|
Bloemrijke graanmengsels zijn ideaal om overhoeken of randen op en rond uw erf in te zaaien. Ze geven dankzij de klaprozen, gele ganzenbloem, korenbloem en phacelia niet alleen een fraai kleurenpalet maar ze trekken ook veel insecten aan, waaronder zweefvliegen, solitaire bijen, lieveheersbeestjes, hommels en vlinders. Deze insecten vormen weer voedsel voor erfvogels en vleermuizen. Zwaluwen, vliegenvangers en heggemus zijn volledig afhankelijk van insecten. Vinkachtigen en patrijzen alleen in de eerste weken dat ze jongen hebben.
Een tweede, minstens zo belangrijke funcie van de ingezaaide overhoekjes is het aanbieden van wintervoedsel! De kruiden en zaden leveren namelijk een positieve bijdrage aan de winteroverleving en dus de populatieaantallen van zaadeters als gorzen, mussen en vinkachtigen (vink & kneu). Tot en met het vroege voorjaar moeten er eigenlijk zaden aanwezig zijn. De graanveldjes of -stroken moeten dan ook tot en met maart blijven liggen. U mag in februari / maart best bijvoeren door om de paar dagen wat handjes vogelvoer in de veldjes te strooien. Het is goed dat de veldjes gelegen zijn naast struweel, een heg, houtwal, of bosje omdat gorzen, mussen en vinken daar juist weer de dekking vinden tegen katten, havik of sperwer.
Tenslotte komen er natuurlijk muizen af op dit soort graanveldjes. Essentieel voedsel voor steenuil en kerkuil. U hoeft niet bang te zijn dat de muizen bij u in huis komen, want ze blijven op de plek zitten waar voedsel te vinden is. |
|
|
|
|
Fruitbomen in bloei
Vanuit ErvenPlus worden ook hoogstamfruitbomen aageboden. Een parchtige en functionele aanvulling op uw erfbeplanting. Nu is de tijd dat de bomen gaan bloeien. De kersenbloesem (foto rechtsboven) en pruimenbloesem zijn de eerste bloesemsoorten die uitkomen. De ene keer is de kersenbloesem net wat eerder en de andere keer de pruimenbloesem. Vervolgens komt de perenbloesem (zie foto rechtsonder) uit en tenslotte de prachtige, roze appelbloesem. Bloesem is erg fotogeniek, dus neem eens de tijd om er foto's van te maken en let dan vooral op bestuivers die erop afkomen.
In een ecologische waardevolle hoogstamboomgaard staan verschillende soorten volwassen fruitbomen. Als de bomen goed onderhouden worden – onder andere door deskundig snoeien – leveren ze in het voorjaar wekenlang bloesem en in zomer/najaar een rijke oogst aan fruit. In oudere fruitbomen ontstaan vaak holten waarin diverse
diersoorten als holenduif, spreeuw, kauw of steenuil nestelen of schuilen. Valfruit vormt een smakelijk maaltje voor onder andere vogels, dassen en insecten. Maar, goed onderhoud is complex en tijdrovend. Daarom wil Brabants Landschap samen met Orbis aan de slag in onze provincie met het project 'Brabantse Brigades voor Biodiversiteit'. Hiermee willen we mensen gaan opleiden om goed onderhoud uit te voeren. Verder willen we aan erfeigenaren adviezen geven om de ecologische waarde van hoogstamfruitboomgaarden te verhogen. We hopen dat onze subsidie-aanvraag door de Provincie Noord-Brabant wordt goedgekeurd.
Meer info over aanplant en beheer van hoogstamfruitbomen kunt u vinden in ons Infoblad Hoogstamfruit. |
|
|
|
|
|
Stofbadderen
|
|
|
|
Huismussen nemen graag een stofbad. Tijdens het stofbaden draait de huismus zich in het stof of zand, gooit de fijne deeltjes over zijn vleugels en lichaam en wrijft ze in zijn verenkleed om ze vervolgens weer uit te schudden. Met een stofbad wordt overmatige stuitklierolie van de veren verwijderd, zodat die niet te vet worden. Stofbaden helpen ook om schadelijke parasieten, zoals luizen en mijten, kwijt te raken.
Meer info over de huismus kunt u vinden in ons Infoblad Huismus. |
|
|
|
|
|
KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT WEERGEGEVEN
|
|
ErvenPlus wordt mede mogelijk gemaakt door Provincie Noord-Brabant, Streekfonds Het Groene Woud, de Nationale Postcodeloterij, het Coõrdinatiepunt Landschapsbeheer, Orbis en de diverse gemeentes.
|
|