Brabants Landschap

Bedankt voor jullie inzet en tot volgend jaar!

In het laatste weidevogelwerk van het jaar kijken we altijd even terug. Hoe is het gegaan met het beschermingswerk in het afgelopen weidevogeljaar, en wat waren de bijzonderheden? Daarbij beginnen we een beetje in herhaling te vervallen, want terugkijkend zien we dat de eindejaars-stukjes van de afgelopen jaren steeds dezelfde strekking hadden. En ook dit jaar is het weer van toepassing. Al in 2015 schreven we: De voorgaande jaren zijn geen van allen 'gewoon goed' te noemen, er was altijd wel wat: te warm, te koud, te nat of te droog om maar iets te noemen. Inmiddels zijn we alweer een paar jaar verder, maar de omstandigheden zijn er alleen maar extremer op geworden. Dat vergt heel wat, van de weidevogels die onder die vaak bizarre omstandigheden hun nest uit proberen te broeden en hun kuikens op te laten groeien, maar ook van hun beschermers die het beschermingswerk zo moeten uitvoeren dat ze het de vogels niet nog moeilijker maken! Dat de aantallen gevonden en uitgekomen legsels niet zo heel veel lager zijn dan die van het voorgaande jaar is - dankzij al jullie inspanningen - eigenlijk net zo bijzonder als het weer van de afgelopen jaren.

Wij, het weidevogelteam van Brabants Landschap, wensen iedereen heel fijne feestdagen en een goed, gezond en vogelrijk 2019 toe!

Boerenlandvogeltour

Deze winter biedt Brabants Landschap op 4 locaties in Brabant een interessante avond over boerenlandvogels. Hierop laten we geïnteresseerden kennis maken met de soorten, hun leefwijze en hoe belangrijk (en leuk!) het beschermingswerk is. Onze gezellige vrijwilligersgroepen komen altijd handen tekort, dus als je potentiële nieuwe vrijwilligers kent, vraag hen dan om te komen luisteren op één van de locaties. Achteraf kan dan bepaald worden of men zich wilt aanmelden als boerenlandvogelbeschermer! 

Op 11 december werd de eerste avond van de Boerenlandvogeltour gehouden in Waalwijk. Hier kwamen maar liefst 40 mensen op af. De overige drie lezingen worden gegeven in Uden (15 januari), Bergeijk (22 januari) en Berghem (29 januari). Op deze website is meer informatie over de tour te vinden en kan men zich nog aanmelden: www.brabantslandschap.nl/boerenlandvogeltour.

Zoals gezegd: deze lezing is bedoeld voor geïnteresseerden die nog géén vrijwilliger zijn. Geef deze informatie dus graag door aan bekenden. Het is wél nuttig als er van elke bestaande groep een of twee vrijwilligers aanwezig zijn, om uitleg te geven over de eigen groep, en om kennis te maken. Iedereen die wil komen vragen we zich in te schrijven, dit kan via bovenstaande website. 

Deel resultaten beschermingswerk!

Nu het jaar op zijn eind loopt en de resultaten van het beschermingswerk op een rijtje zijn gezet, is het goed om er eens bij stil te staan hoe belangrijk de inbreng van boeren en loonwerkers is voor weidevogelbescherming: hun medewerking is onmisbaar! Waar niet altijd aan wordt gedacht is om de resultaten van het beschermingswerk ook aan hen door te geven. Immers, als je ergens aan meewerkt wil je graag weten wat het resultaat daarvan is. En dat geldt zeker ook voor onze boeren en loonwerkers. We horen vaak dat het erg op prijs wordt gesteld als ze een terugkoppeling krijgen. Als jouw groep een jaarverslag maakt, dan zal dat waarschijnlijk ook naar de deelnemende boeren gaan, maar krijgen loonwerkers ook een exemplaar? Of zelfs meerdere, voor in de kantine? Hoe meer zij weten over het beschermingswerk, hoe beter. En is er een boer of loonwerker die zich extra heeft ingezet, dan is het heel aardig om daar een paar woorden aan de wijden in je verslag. Als dank, én als voorbeeld. Maakt jouw groep niet echt een jaarverslag, stuur dan toch een overzichtje met de resultaten, daar hebben ze recht op. Want weidevogelbescherming is iets van vrijwilligers, boeren en loonwerkers samen!

2019: Jaar van de Wulp

Sovon en Vogelbescherming hebben 2019 uitgeroepen tot het Jaar van de Wulp. Er is namelijk nog veel onduidelijk over de wulp, terwijl deze soort wereldwijd bedreigd wordt. Tijd om de wulp eens extra in de schijnwerpers te zetten!

Ondanks dat er veel wordt geteld, ontbreken nog de gegevens over binnenlandse slaapplaatsen. Onbekend zijn de aantallen wulpen op deze slaapplaatsen in het boerenland buiten het broedseizoen. Daarom worden mensen opgeroepen om hierop te letten en waarnemingen door te geven. Dit kan via www.waarneming.nl. 

Verder zal de data die de afgelopen decennia is verzameld over wulpen bijeen worden gebracht om te analyseren. De belangrijkste vragen hierbij zijn:
- Welke factoren zijn van invloed op de aantallen wulpen en het voorkomen van de soort binnen en buiten het broedseizoen en hoe heeft zich dat in de tijd ontwikkeld?
- Welke kennis ontbreekt die nodig is om wulpen in Nederland beter te beschermen? 
Meer informatie is hier te vinden. 

Wulpen uitgerasterd

In Brabant en Drenthe werden het afgelopen jaar al wulpennesten uitgerasterd met stroomdraad. In Brabant werden 14 legsels uitgerasterd. Er waren nog wat opstart problemen om de rasters te plaatsen en om de spanning te behouden. Er kwamen toch 8 nesten uit, er werden er 3 gepredeerd, 2 werden verlaten en bij een ander nest bleken de kuikens niet in staat om door het uitgedroogde vlies te komen. Het vermoeden is dat met de felle zon en de hoge temperaturen de eieren zo zijn uitgedroogd dat de kuikens er niet meer uitkwamen. In Drenthe kwamen 9 van de 12 beschermde legsels succesvol uit. Dit uitkomstpercentage is hoger dan dat van eerdere jaren, zonder nestbescherming.

Er is een mooi filmpje gemaakt van een wulp die terug wil naar haar nest, maar eerst een volledig rondje om het nieuwe raster loopt voordat ze besluit over de draden heen te vliegen en weer te gaan broeden. We hopen met medewerking van de weidevogelgroepen de proef volgend jaar voort te zetten. 

Overleving kievit kuikens

In het kader van het jaar van de kievit is er in 2016 en 2017 veel aandacht geschonken om de overleving van de kuikens in beeld te brengen. Het was namelijk al bekend dat bescherming van legsels voor een hoger uitkomstpercentage zorgt. Over de overleving van de kuikens was echter nog weinig bekend. Daarom zijn er in 2016 en 2017 kuikens, o.a. ook in Brabant, kuikens gemerkt met een vlag en zo goed mogelijk gevolgd. 

De verzamelde gegevens zijn geanalyseerd om te kijken of de overleving tussen maïs en grasland verschilde. Ook werd er gekeken of percelen met de maatregelen op maïs of vochtig kruidenrijk grasland een positief effect hebben op de kuikenoverleving. Hieruit bleek dat de kuikens op grasland met beheer een betere conditie hebben dan op gewoon grasland. Deze conditie leidde echter niet tot een betere overleving volgens het onderzoek. Ook op maïs met braakstroken was de overleving niet beter dan op een regulier maïsperceel. 

Het bleek echter moeilijk te zijn om de kuikens terug te vinden in het hoge gras. De hoeveelheid gegevens waarop de bovenstaande resultaten op zijn gebasseerd was daardoor weinig. Verder zijn de gegevens van heel Nederland samen genomen en worden er, naast de twee bovengenomende maatregelen, nog meer varianten toegepast. Daarom willen we graag de data van Brabant apart gaan analyseren waarbij we ook de golfplaatsplasdrassen afzonderlijk kunnen bekijken. 

Vervolg scholekster onderzoek

In nieuwsbrief van april 2018 (hier te lezen) deden we een oproep om het broedsucces (in de eifase, maar vooral ook de kuikenfase) van scholeksters te monitoren en in te voeren via de Boerenlandvogelmonitor in het kader van het onderzoeksproject CHIRP. Weidevogelbeschermingsgroep Bernheze en Weidevogelgroep Rooi hebben dit jaar al scholekstergezinnen gevolgd.

Ook volgend jaar loopt dit onderzoek nog. Daarom nogmaals de oproep om aankomend broedseizoen één of meerdere scholekstergezinnen te volgen en de waarnemingen door te geven via de Boerenlandvogelmonitor. Let op! Geef de families een unieke familiecode bij de waarneming. Meer informatie over het onderzoek is hier te vinden.

Petitie: stop de jacht op weidevogels

Met zijn allen doen we ons best om de weidevogels in Nederland te beschermen. In Frankrijk en andere Zuid-Europese landen worden grutto, wulp, kievit, scholekster en vele andere soorten echter nog altijd bejaagd. Kievit en scholekster mogen daar nog vrij bejaagd worden. De wulp is op veel plaatsen beschermd, maar er is een uitzondering voor de kustlijn van Frankrijk. De trekroute loopt langs deze kustlijn, waardoor de trek een hachelijke onderneming is voor de wulpen. De grutto is dit jaar officieel veilig in Frankrijk, maar daar komt vanaf 2020 mogelijk verandering in.

De Bond Friese VogelWachten (BFVW) is een petitie gestart tegen de jacht op weidevogels. Met de petitie wordt het Europees Parlement opgeroepen om de jacht op de kwetsbare weidevogels in heel Europa te verbieden. Op 1 maart 2019 worden zoveel mogelijk handtekeningen aangeboden aan Europarlementariër Jan Huitema. 

Dit goede initiatief BFVW kan je ondersteunen door de petitie te ondertekenen op de website weidevogels.petities.nl. Want weidevogels horen niet op een menukaart!

Bedankje: kaart, kadootje of excursie?

Veel weidevogelgroepen gebruiken de feestdagen aan het eind van het jaar om hun boeren en vrijwilligers te bedanken voor hun inzet. En dat is een uitstekend plan! Want er wordt door alle partijen heel wat moeite gedaan voor de weidevogels, en hoewel niemand als doel heeft om een complimentje te krijgen, doet zoiets toch altijd goed. Sommige groepen maken een mooie kerstkaart die naar alle deelnemende boeren en vrijwilligers gaat, al dan niet met een fotowedstrijd eraan verbonden: de mooiste weidevogelfoto van het jaar siert de kaart. Er zijn ook groepen die, bijvoorbeeld door jaarrond mee te doen aan allerlei acties, wat meer in kas hebben. Zij bezorgen boeren en vrijwilligers soms een leuke attentie als dank, bijvoorbeeld een nestkastje, een kerstbrood of een streekproduct. De kerstkaarten en -kadootjes worden altijd zeer gewaardeerd en kunnen daardoor stimulerend werken. Doet jouw groep dit nog niet, denk er dan eens over, het kan de samenwerking goed doen. Vóór Kerst zal dat waarschijnlijk niet meer lukken, maar rond Nieuwjaar is natuurlijk ook een mooie tijd daarvoor. Of noteer het vast in je agenda voor komend jaar…   Overigens is het ook een heel mooi idee om als dank voor alle inzet een excursie te organiseren voor boeren en vrijwilligers samen, bijvoorbeeld naar een gebied waar veel vogels overwinteren, zoals de Vughtse Gement of het Beleven met haar wilde zwanen. De winter is daarvoor een mooie tijd, omdat zowel boeren als vrijwilligers dan meer tijd hebben.  En vergeet daarbij niet de loonwerkers uit te nodigen. Al zal lang niet iedereen meegaan, de uitnodiging op zich wordt meestal zeer gewaardeerd!