|
Veelzijdig vrijwilligerswerk
Voor de meeste weidevogelbeschermers is het broedseizoen alweer een poosje geleden afgesloten. Anderen zijn nog steeds bezig. Met observeren, gegevens invoeren, afrondingsformulieren invullen en het opslaan en winterklaar maken van de plas-dras pompen om maar wat te noemen. Ook achter de schermen loopt het werk voor de weidevogels bijna jaarrond door. In dit ‘weidevogelwerk’ geven we een eerste indruk van het broedseizoen wat achter ons ligt. Wanneer we kijken naar de activiteiten gedurende en rondom het broedseizoen, dan behelst het beschermingswerk wel heel veel meer dan dat waar we ruim 20 jaar geleden mee begonnen. Wie had toen kunnen denken dat we nu legsellocaties vastleggen met behulp van satellieten, dat er kuikens gevangen zouden worden tijdens bewerkingen, dat er overeenkomsten afgesloten zouden worden gewoon in het veld tussen boer en vrijwilliger, en dat nagenoeg alle boeren bereid zijn om aan de beschermingsactiviteiten mee te werken. Het beschermingswerk wordt steeds veelzijdiger en interessanter en daardoor voor velen leuker. Veel leesplezier met deze 27e uitgave van ‘Weidevogelwerk’. |
|
 |
|
|
 |
|
|
Eerste indrukken broedseizoen 2017
|
|
|
Hoewel nog niet alle weidevogelgroepen hun gegevens hebben ingevoerd geven we alvast een voorzichtige eerste indruk van broedseizoen 2017. Net zoals de afgelopen jaren lopen de resultaten per groep erg uiteen. In de 2 grote gebieden voor agrarisch weidevogelbeheer zijn de resultaten ondanks het zeer droge voorjaar over het algemeen goed tot zeer goed. Daar zijn weer meer legsels gevonden van meer soorten, en er zijn regelmatig gezinnen gezien met 2, 3 of soms zelfs 4 bijna vliegvlugge jongen. Prachtig! Maar er zijn ook gebieden die al jarenlang te maken hebben met teruglopende broedresultaten. Daar hakte de droogte er nog eens extra in. Soms daalde het aantal gevonden legsels fors en nam de predatiedruk toe. Ook werden er weinig kuikens ouder dan 1 week gezien. Wat verder opvalt is dat het percentage verlaten legsels over de hele provincie (4,8%) hoger is dan andere jaren (3,4% gem.) Uit verschillende gebieden kwamen foto’s van kuikens die het net niet was gelukt uit het ei te kruipen. Het betrof dan vaak het laatste ei, wat in het nest achterbleef, soms met het snaveltje er al uit. En op sommige percelen waren wel broedparen aanwezig maar kwamen ze niet tot broeden. Waarschijnlijk vanwege de droogte, maar ook de vergrijzing van de populatie begint zijn tol te eisen. Hoopgevend waren de resultaten in St.Michielsgestel. Daar steeg het uitkomstpercentage van 36% gemiddeld de laatste jaren naar 74% in 2017. Naar verwachting zullen over de hele provincie gezien, zowel het totaal aantal gevonden en beschermde legsels als het totaal aantal uitgekomen legsels helaas aanzienlijk lager uitvallen dan in 2016.
|
|
|
|
Kuikenbescherming: voldoening voor vrijwilliger, boer en loonwerker
|
|
Nog niet eens zo heel lang geleden stopte weidevogelbescherming bij het uitkomen van de legsels. De rest ging vanzelf, werd vaak gedacht. Dat het nog niet zo gemakkelijk is om als weidevogel je kuikens groot te krijgen weten we inmiddels. Een van de grote risico’s voor de kuikens in agrarisch gebied wordt, net zoals bij de legsels, gevormd door de bewerkingen van het land. Ploegen, zaaien, poten en maaien om maar wat te noemen. Wanneer er op een broedperceel geen kuikenranden zijn aangelegd hebben de kuikens geen kans om te ontkomen. Gelukkig hebben steeds meer vrijwilligers dat in de gaten en worden er met welwillende boeren afspraken gemaakt. De boer geeft aan op welk moment het land bewerkt wordt. En de vrijwilligers zijn er bij om te proberen de kuikens te vangen. Pas na de bewerkingen worden die weer losgelaten. Een tijdrovend en soms frustrerend karwei, want kuikens liggen niet stil zoals eieren. Ze rennen weg en drukken zich, waardoor ze nagenoeg onzichtbaar zijn. Maar als het gelukt is ze veilig te stellen is de voldoening groot, zowel voor de vrijwilligers als voor de betrokken boer of loonwerker. Wil je komend seizoen ook aan de slag met kuikenbescherming maar je weet niet hoe je dat kan aanpakken, neem dan contact op met de veldbegeleider in jouw regio.
|
|
|
|
|
|
Afrondingsformulieren insturen
|
|
|
Ook tijdens het broedseizoen 2017 heeft een aantal vrijwilligers gelukkig weer contracten afgesloten om kuikens te helpen vliegvlug te worden. Voor legsels van kritische soorten in gras kan dat door middel van de ‘Regeling Rustzones’. Voor kieviten op maïsland is er de regeling ‘Kansen voor de Kievit’. Het is belangrijk om de weidevogelgezinnen op de betreffende percelen goed te observeren om te zien hoeveel kuikens er uiteindelijk vliegvlug worden. Zo kan het effect van de regelingen worden gemeten. De waarnemingen worden vastgelegd op een zogenaamd monitorings- of afrondingsformulier. Het ingevulde formulier kan naar jsloothaak@brabantslandschap.nl worden gemaild, of per post naar Brabants Landschap, T.a.v. J. Sloothaak, Antwoordnummer 13005, 5060 VE Haaren. Dit formulier geldt tevens als betalingsverzoek. Dat betekent dat de overeengekomen vergoeding pas wordt uitgekeerd na ontvangst van afronding. Het formulier is al naar de vrijwilligers gestuurd samen met de overeenkomst, maar het is ook te downloaden op www.brabantslandschap.nl. Mocht je nog een afrondingsformulier van dit jaar hebben liggen, vul het dan in en stuur het zo snel mogelijk op, zodat de agrariër zijn vergoeding krijgt.
|
|
|
|
|
Compliment voor de boeren!
|
|
Alle weidevogelgroepen in Nederland voeren hun legselgegevens in in de database “Boerenlandvogelmonitor”. Zaken als vinddatum en locatie, gewas, aantal eieren en uitkomstresultaat worden ingevoerd. Meteen in het veld, of later thuis op de PC. Bij sommige vrijwilligers is het minder bekend dat ook de landbouwkundige bewerkingen rond de legsels moeten worden ingevoerd. Het beschermen van de legsels bij deze bewerkingen vormt de basis van ons werk. Hier gaat het in principe om. Wanneer we zoveel mogelijk bewerkingen aangeven die rond de nesten zijn uitgevoerd, tonen we daarmee overduidelijk het nut van weidevogelbescherming aan. Deze bewerkingen kunnen ook later nog worden aangevinkt. Dus ben je niet zeker of je het rijtje compleet hebt, loop het dan svp nog even na. Dat kan door in te loggen op boerenlandvogelsnederland.nl, te klikken op individueel en met behulp van het potloodje per legsel de betreffende bewerkingen aan te klikken. Wanneer er veel bewerkingen zijn geweest en er zijn weinig legsels verloren gegaan (wat meestal zo is), dan is het complete rijtje ook meteen een compliment voor de boer! Ere wie ere toekomt!
|
|
|
|
|
|
Boer en vrijwilliger verlengen plas-drasperiode
|
|
|
In het Land van Heusden en Altena, een van de 2 gebieden in Brabant waar agrarisch weidevogelbeheer mogelijk is, liepen de overeenkomsten voor de plas-draspercelen tot 1 juli. Na die datum werden de plassen geleegd zodat na het opdrogen gemaaid kon worden. Oplettende vrijwilliger Paul merkte echter op dat er nog grutto’s en tureluurs met jongen rond liepen. De half leeggelopen plassen waren ideaal om te foerageren voor de gezinnetjes, maar toen de plassen helemaal waren drooggevallen, was het moeilijk om voldoende voedsel te vinden. Het omliggende gras was inmiddels zo hoog en dicht dat het niet meer begaanbaar was, en ook daar niet meer gefoerageerd kon worden. In overleg met de boer werd opnieuw water in de plas gepompt, zodat de kuikens voldoende voedsel konden vinden om op te groeien. Wat een geweldige samenwerking tussen boer en vrijwilliger.
|
|
|
|
|
Proef met schapengaas in Schijndel
|
|
Weidevogelgroep Schijndel heeft afgelopen seizoen een proef gedaan met schapengaas rond twee wulpenlegsels. Op het ene raster stond schrik om het nest bij de beweiding met koeien en tevens tegen predatie te beschermen. Op het andere raster stond geen stroom. Dit was bedoeld om het nest tegen predatie door o.a. de vos te beschermen. De rasters hadden een afmeting van 25 x 25 m. Beide legsels zijn uitgekomen. De proef krijgt volgend jaar een vervolg. Het uitrasteren van legsels is in onder andere in Engeland en in Groningen een veel gebruikte preventieve methode tegen predatie bij weidevogels. Ook hele polders worden inmiddels uitgerasterd, zoals in 2015 in de Hattemse polder in Gelderland. Op het uitgerasterde deel (zo'n 50ha) steeg het aantal broedparen (kievit, grutto en tureluur) van 46 in 2007, naar 106 in 2015.
|
|
|
|
|
|
Site voor boeren die de natuur willen helpen
Vogelbescherming Nederland heeft een website gemaakt speciaal voor boeren die iets voor de natuur op hun bedrijf willen doen: www.boer-en-vogels.nl
Het is geschreven vanuit de dagelijkse bedrijfsvoering van een gangbare veehouderij. Vogelbescherming Nederland weet dat boerenlandvogels de inzet van boeren nodig hebben om te kunnen overleven. Weidevogelbeheer is toe te passen in alle bedrijven, gangbaar of biologisch.
Bron: Landschap Noord Holland, Boerenlandvogelnieuws nr. 29. |
|
|
|
|
|
|
Nature today: Friese kieviten verspreiden zich in de winter over heel Europa
Natuurberichtenservice "Nature Today" meldt op 27 juli dat kieviten die in het voorjaar pal naast elkaar broeden, wel een paar duizend kilometer uit elkaar kunnen overwinteren. Dat ontdekte een onderzoeksteam van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en een Friese citizen scientist. Zulke grote onderlinge verschillen zijn goed voor de flexibiliteit van de soort. Toch gaan de aantallen kieviten overal schrikbarend achteruit. Het zijn niet altijd kuddedieren, kieviten. De ene helft van het jaar broeden ze wel gebroederlijk naast elkaar. Maar de verbaasde onderzoekers ontdekten bij geringde Friese broedvogels dat ze in het winterhalfjaar naar zulke uiteenlopende plekken uitwaaieren als de Waddenzee, Ierland, Spanje en zelfs Marokko. Het complete, erg interessante artikel kun je lezen door hier te klikken. |
|
|
|
|
|
|
Volgende keer
In een volgend nummer gaan we onder andere in op de eerste ervaringen met de weidevogeldrone, het vervolg van het 'jaar van de kievit', het project ErvenPlus en hoe (weide)vogelwerkgroepen hierbij kunnen helpen, en meer. Heb je zelf een mooie foto of een interessant onderwerp voor de nieuwsbrief, laat het dan even weten aan Jochem of Anja. |
|
|
|
|
|
|
KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT
WEERGEGEVEN
Deze nieuwsbrief is mede tot stand
gekomen dankzij:  
|
|