mei 2017
|
Uilen zijn vroeg!
Op 13 maart werd in Eersel door een paartje kerkuilen het eerste ei gelegd. Op 21 maart waren er jongen bij de bosuil in de Kempen met ontzettend veel dode muizen in de kast. En het eerste broedgeval bij de steenuilen kwam op 29 maart uit Volkel. Van de groepen die al op pad zijn geweest krijgen we ook positieve geluiden binnen over grote legsels. Allemaal tekenen dat de omstandigheden goed zijn en bovendien werkt het weer ook goed mee. Het is niet te nat en niet te koud. Zouden we een nieuw recordjaar krijgen? Het zal allemaal blijken na de controles de komende weken bij de steenuilen en eind mei / begin juni bij de kerkuilenkasten.... In deze nieuwsbrief blikken we nog even terug op de jaaravond, we hebben een nieuwe leskast, we doen namens SOVON een oproep om ook nestkaarten in te vullen en er zijn wat leuke berichten uit het veld. Beschermers én gastgevers veel plezier bij de kastcontroles en denk aan elkaars veiligheid! |
|
 |
|
|
 |
|
|
Jaaravond: lezing Charles Brosens van Vogelrevalidatiecentrum Zundert
|
|
Op woensdag 19 april werd in Theater de Speeldoos in Vught de jaaravond voor uilenbeschermers gehouden. Ruim 250 vrijwilligers waren aanwezig. Spreker Charles Brosens van Vogelrevalidatiecentrum (VRC) Zundert nam ons mee in de wereld van vogelopvang en illegale handel. Onwetendheid van mensen leidt tot noodgedwongen opvang van vogels van divers pluimage, van putter tot arend. Vogels die bij het opvangcentrum binnenkomen zijn vaak vergiftigd, geschoten door jagers of gehavend door een val uit het nest. In het opvangcentrum worden ze verzorgd en wordt gewacht op toestemming van justitie om de vogels vrij te laten. Opvallend is dat de flora- en fauna wet door de jaren heen – in tegenstelling tot bescherming – juist opkweek en vogelhandel in de hand heeft gewerkt. Ringen worden vervalst, jongen uit het nest gehaald en vallen worden geplaatst om de vogels te vangen voor verkoopdoeleinden. Beelden en anekdotes van grote inbeslagnames, die het VRC vervolgens onder zijn hoede neemt, laten de harde realiteit zien. Toch is dit slechts een topje van de ijsberg, want de handhaving en opsporing is tijdrovend en heeft geen prioriteit bij de politie. Een trieste conclusie die Charles trok was, dat er waarschijnlijk meer grutto's in kooien zitten dan er op de weilanden rondlopen. Als je vogels wilt beschermen, dan moet de wet hierin voorzien. Brabants Landschap roept samen met andere natuurorganisaties op om niet naar roofvogelshows te gaan of op een andere manier bij te dragen aan het houden of verhandelen van beschermde vogels. Deze week kwam het verheugende nieuws dat het sinds 1 mei 2017 in Antwerpen niet meer wordt toegelaten om op locaties met een openbaar karakter in gevangenschap gehouden roofvogels en uilen tentoon te stellen, ermee te paraderen of om deze dieren op welke wijze dan ook te betrekken bij publieke evenementen. |
|
|
|
|
Rinus uit Oostelbeers is uilenbeschermer van het jaar
Op de Jaaravond werd de oorkonde ‘Uilenbeschermer van het Jaar’ uitgereikt door de voorzitter van Brabants Landschap Joseph Vos. Dit jaar werd Rinus van den Boomen uit Oostelbeers uit 5 nominaties verkozen door de 'Commissie Uilenbescherming'. Een kleine greep uit het uitgebreide juryrapport: “Nauwkeurig houdt hij het aantal geplaatste en bezette kasten bij, alsmede de broedsels en natuurlijk de aantallen jongen die eerst uitkomen en vervolgens uitvliegen. Zijn voorstellingen bij schoolprojecten en op ‘roefeldagen’ hebben naam verworven. Als geen ander weet hij de jeugd te boeien met tot de verbeelding sprekende verhalen, allemaal ten faveure van die zogenaamd ‘enge’ uilen.” Rinus moest op 19 april zelf spelen met zijn band, waardoor hij niet aanwezig kon zijn op de Jaaravond. Maar hij werd door een collega uilenbeschermer opgehaald zodat hij na de pauze toch bij de Jaaravond in Vught kon zijn. Hij was totaal verrast door de oorkonde en de aanwezigheid van z'n vrouw in de zaal. Zie ook dit nieuwsbericht van het Eindhovens Dagblad. |
|
|
|
|
|
|
Jaarverslag broedseizoen 2016
Op de Jaaravond blikte provinciaal coördinator Jochem Sloothaak terug op 2016. De presentatie is hier terug te kijken. 2016 was een warm jaar, passend in de trend van een opwarmend klimaat. Toch begon het voorjaar laat. Na de op één na zachtste winter in ruim 3 eeuwen, ging de lente van 2016 koud van start. Natte en droge perioden wisselden elkaar af. Dankzij de zachte winters en de hoge muizenstand werden bij de eerste controles in het voorjaar 2016 veel grote broedsels aangetroffen bij de steenuilen. Door het aanhoudende slechte weer in mei en juni werden de omstandigheden om te jagen erg slecht, met massale sterfte van de jongen tot gevolg. Dankzij de grote inzet van onze uilenbeschermers is 2016 toch deels een succesvol uilenjaar te noemen.
Bij de steenuil was er sprake van 1.055 nestkastbroedgevallen en 87 vrije broedgevallen, met een slagingspercentage van 88%. Het aantal broedgevallen bij de kerkuil bereikte in 2016 een recordaantal van 529. Van de broedgevallen werden er 511 aangetroffen in nestkasten en 18 op andere locaties. Bijzonder was het grote aantal tweede broedsels in 2016. Dat dit 26 keer voorkwam, geeft aan dat de voedselomstandigheden voor de kerkuil in het tweede deel van 2016 – na alle regenbuien – toch erg goed waren.
De ransuil krijgt sinds een aantal jaren ook aandacht als derde soort in het rijtje uilen. De ransuil maakt naast een oud kraainest of eksternest ook gebruik van een kunstnest om haar eieren in te leggen. Winterroesten en broedplaatsen worden in kaart gebracht en er worden kunstnesten geplaatst in geschikte nestbomen. Tijdens de winter van 2015-2016 zijn er 293 ransuilen aangetroffen op de roesten. Naast de registratie van roestplaatsen worden ook de nestbomen vastgelegd, die jaarrond beschermd zijn. De primeur had Uilenwerkgroep Dongemond met het eerste broedgeval in een kunstnest! In totaal werden er 24 broedgevallen en 71 uitgevlogen jongen gemeld.
Alle resultaten zijn na te lezen in het provinciaal jaarverslag 2016.
|
|
|
|
|
|
De 'leskast': een les over uilen op de basisschool
|
|
|
|
In 2016 is gewerkt aan een speciale leskast voor uilenwerkgroepen die op basisscholen lessen willen geven voor de jeugd. Ankie Stoop heeft geholpen om de nestkast te ontwikkelen en presenteerde het eerste exemplaar. De leskast is beschilderd door Ciel Broeckx. In de nestkast zitten allerlei materialen om gastlessen te geven. In het bijbehorende infoblad 'Uilenbeschermer voor de klas' staat beschreven hoe je te werk kunt gaan. "Het is niet bedoeld als een voorschrift voor jullie van 'zo moet je het doen', maar meer een hulpmiddel. Want jullie hebben zelf alle kennis en de mooie verhalen, maar om een groep bezig houden kun je wel wat tips gebruiken", voegde Ankie er aan toe. |
|
|
|
|
Meetnet Nestkaarten
Jaarlijks sturen de uilenwerkgroepen het broedresultaat van hun kasten naar Brabants Landschap. Op basis van deze gegevens wordt reeds vanaf 2003 het 'Jaarverslag vrijwillige uilenbescherming in Noord-Brabant' gemaakt. Dit geeft ons allen een goed overzicht hoe het met de steen- en kerkuil gaat en waaruit we kunnen opmaken of de aanpak van bescherming werkt. Bovendien is het jaarverslag een verantwoording richting het bestuur van Brabants Landschap en geldschieters waaronder de Provincie en de Nationale Postcodeloterij.
Voor het bijeenbrengen van basale broedbiologische data is Sovon Vogelonderzoek in 1995 gestart met een Meetnet Nestkaarten om broedvogels te monitoren. Hiermee kunnen veranderingen in broedsucces en legbegin van vogelsoorten worden gevolgd, en bepaald worden welke factoren hierop van invloed zijn. In kader van dit onderzoek zouden landelijke werkgroepen STONE (Steenuilen) en SWKN (Kerkuilen) en Sovon het waardevol vinden wanneer uilenwerkgroepen niet alleen broedgegevens aanleveren bij Brabants Landschap, maar ook van enkele loacties de nestgegevens vastlegt via Nestkaarten. Op de website https://www.sovon.nl/nestkaart staat uitgelegd hoe dit werkt.
Indien met deze methode gewerkt gaat worden, is dit een nuttige, maar aanvullende handeling. Het Meetnet Nestkaarten, zal de huidige registratie van uilenkasten en broedresultaat voor het provinciale overzicht niet (gaan) vervangen. Op dit moment sluit de Brabantse data niet naadloos aan bij wat Sovon nodig heeft.
Het invullen van nestkaarten kost aardig wat tijd. Daarom stelt Sovon voor om indien een werkgroep interesse heeft / bereid is nestkaarten aan te maken, eerst voor een klein aantal nestkasten (5-10) in haar werkgebied de gegevens in te voeren via nestkaarten. Of misschien is er bij u in de werkgroep wel een enthousiasteling met computer-affiniteit aanwezig, die zich op dit herfstklusje wil storten! Zo gebeurt het in veel werkgroepen elders in het land.
Kaartbeelden: Ingevulde nestkaarten sinds 2010 van kerkuil (boven) en steenuil (onder) in Nederland. |
|
|
|
|
|
De sloop van een schuur met broedende kerkuilen
De hagelballen sloegen op 23 juni 2016 vuistgrote gaten in het asbestdak van de open veldschuur op de Lange Bleek in Sterksel. De kerkuilen die in de schuur broedden zijn onverstoorbaar doorgegaan met hun taak. Ze hebben uiteindelijk vijf kuikens grootgebracht. De kast waarin ze broedden had de vliegende storm overleefd. De boer in het naastgelegen huis is al jaren geleden gestopt met zijn bedrijf en de schuur heeft zijn functie verloren. Omdat er nu ook overal stukken asbest verspreid lagen kon de schuur maar het best direct worden gesloopt. Dat betekent dan het einde voor de kerkuilen. Jammer, maar helaas.
Maar nee, zo werkt het niet! Gelukkig niet. De uilenwerkgroep van de agrarische natuurvereniging Hei Heg en Hoogeind is op verzoek van Brabants Landschap komen kijken en er is een oplossing gevonden. Eerst is er tijdelijk een buitenkast gehangen waar de uilen naar toe kunnen zolang er aan de gebouwen gewerkt wordt en daarna kunnen ze naar een aanbouw van de boerderij die ook moest worden opgeknapt.
Als dat straks allemaal klaar is wordt er een gat van vijftien bij vijftien centimeter in de gevelnok gemaakt en daarachter wordt een nieuwe kerkuilenkast gehangen. Als tapijt wordt op de bodem van de kast een hoeveelheid beukenkrullen gestrooid. Samen met uit elkaar gevallen braakballen een ideale plek om jongen groot te brengen. Voor een uil dan, je kunt daar zelf beter niet aan beginnen.
In februari organiseerde Hei Heg en Hoogeind een uilenavond voor alle gastgevers in hun werkgebied. Die werd uitermate goed bezocht. Er waren een aantal lezingen en volop foto's te zien van blije mensen met jonge uilen. Omdat die allemaal geringd en gemeten worden moeten ze eventjes uit de kast komen en de trotse blikken van volwassenen en kinderen die pluizige steenuiltjes of kerkuiltjes in hun handen houden vertelt het verhaal. Alle kinderen die zo'n uiltje in hun handen hebben gehad en later de boerderij overnemen zijn levenslang fan van een uil in hun schuur of op hun zolder. En dat is mooi!
Mari de Bijl, boswachter Brabants Landschap,
Column in het Eindhovens Dagblad (20 maart 2017). |
|
|
|
|
|
Jonge steenuil zo zwart als roet.....
Dat ondermeer katten en waterpartijen bedreigend kunnen zijn voor het welzijn van een steenuil, was mij wel bekend. Sinds kort kan daar nog een bedreiging aan toegevoegd worden: de schoorsteen!!
Enige tijd geleden hoorde ik, kort voor het slapen gaan, wat vreemde geluiden in de huiskamer. Alsof iemand met papier ritselde en ergens tegen aan tikte. Het duurde te kort om te traceren waar het geluid precies vandaan kwam. De volgende morgen om 6 uur opgestaan, hoorde ik dat vreemde geluid alweer. Al gauw bleek dat het achter een rooster van de kachel vandaan kwam. Mijn eerste gedachte was "een vogel". Toen ik na verwoede pogingen, eerst de pootjes, daarna de vleugels en tot slot met erg veel moeite het kopje door de opening had gekregen. Bleek het niet zomaar een vogel te zijn, ik had een beroet en versuft steenuiltje in mijn handen.
Een jonkie die 7 meter door de schoorsteen naar beneden getuimeld was! Ik heb het direct buiten op een paaltje onder de nestkast gezet. Na wat verdwaasd gewiegel vloog het de boom in. Ik zie hem/haar nog steeds dagelijks, dus dat gaat wel goed. Ik zal echter het dak op moeten om mijn schoorsteen "steenuilvrij" te maken.
Toon Dingemans uit Kaatsheuvel |
|
|
|
|
|
|
|
KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT
WEERGEGEVEN
Deze nieuwsbrief is mede tot stand
gekomen dankzij:  
|
|