Juni 2016
|
Grillig
Zoals elk jaar was het weer lastig om ‘Weidevogelwerk’ te produceren tijdens het broedseizoen. Niet omdat er niets te melden zou zijn, in tegendeel! Elk jaar is anders. Droogte vroeg in het seizoen, extreme regen en hagelbuien, koude nachten. Ondergelopen legsels en verkleumde kuikens. Het weer lijkt nog grilliger dan voorgaande jaren. Vrijwilligers die zoveel beschermingswerk hebben dat ze handen tekort komen, en groepen die helaas meer vrijwilligers dan broedvogels in hun zoekgebied hebben. Grutto’s en wulpen die hun nesten niet willen laten vinden en maaimachines die al staan te ronken. Kuikens die op de percelen lopen waar nog veel werkzaamheden plaats moeten vinden. En honderden vrijwilligers en boeren die, echt fantastisch, samen hun best doen om te redden wat er te redden valt. Dit jaar vraagt het ‘Jaar van de Kievit’ ook de nodige aandacht en zijn we regelmatig ’s morgens in alle vroegte met de drone aan het oefenen. Eigenlijk geen periode dus, om achter de computer te zitten. Maar hier is hij dan: Weidevogelwerk 23. Veel leesplezier! Enne… mocht je nou zelf een leuk item hebben voor de volgende nieuwsbrief, of een mooie foto, dan horen we dat graag! |
|
 |
|
|
 |
|
|
Hoe gaat het bij de buren?
|
|
Weidevogelbeschermers en agrariërs vragen vaak hoe het gaat in de andere gebieden. Net als vorig seizoen zijn de broedresultaten een beetje vergelijkbaar met het weer: grillig! In veel zoekgebieden waren tot begin april weinig kievitbroedparen aanwezig. De eerste broedronde bevatte dan ook weinig legsels. In sommige gebieden is dat inmiddels bijgetrokken en lijkt de 2e en soms zelfs de 3e ronde groter dan de eerste. Daaruit zou je voorzichtig af kunnen leiden dat een aantal kieviten later is begonnen met broeden.
De vrijwilligersgroepen die grutto’s en wulpen in hun gebied hebben meldden vaak dat er weinig activiteit was in april, maar half mei liepen er, raar maar waar, her en der toch veel grutto’s met jongen!
Ook van de scholekster zijn in sommige gebieden (veel) minder legsels gevonden meldden de groepen.
De kuikens die het voor elkaar kregen toch al vroeg uit het ei te kruipen, kregen te maken met extreme kou voor de tijd van het jaar, en ook de enorme regen- en hagelbuien maakten het moeilijk te overleven. Daarover verderop in deze nieuwsbrief meer. We hielden allemaal ons hart vast, maar de sterkste kuikens overleefden dit alles en inmiddels zijn de eerste vliegvlug!
|
|
|
|
|
Water op de braakstrook: Kievitkuikens groot dankzij superboer!
Maaike Riemslag uit Gilze mailde ons over een van de boeren van haar groep, Ad Kuijpers. Deze boer doet alles wat in zijn vermogen ligt voor de weidevogels op zijn bedrijf. Zo krijgt elke wulp of grutto een riante rustzone en worden broedende kieviten geholpen via de maatregelen “Kansen voor de Kievit”. De bewerkingen op de kievitpercelen worden uitgesteld en er wordt een braakrand aangelegd voor de opgroeiende kuikens. Maar dat is nog niet alles. Tijdens de droge maanden aan het begin van het broedseizoen was zelfs in de braakranden niet voldoende voedsel voor de kuikens te vinden. Daarom pompte Ad elke dag uit eigen beweging 40 kuub water op de rand. Het resultaat mocht er zijn: minstens 8 kievitkuikens werden vliegvlug in deze rand! Dat moet een hoop voldoening gegeven hebben. Eens was Ad “Boer van het jaar”, maar we zetten hem graag nogmaals in het zonnetje: Ad, bedankt! In een woord geweldig wat je voor de weidevogels doet!
Heeft jullie groep ook zo'n superboer? Laat het ons weten, misschien staat hij een volgende keer in Weidevogelwerk. |
|
|
|
|
|
Groot gevaar voor jonge kuikens!
|
|
Het broedseizoen is al wat verder gevorderd, het gevaar lijkt geweken voor de weidevogels. Maar binnenkort, misschien zelfs vandaag, wordt de 2e snee gras gemaaid. Meteen daarna zullen kievitgezinnen vanaf de akkers naar de maaipercelen trekken. Na het maaien volgen schudden en ophalen van het gras. Vaak wordt er ook mest geïnjecteerd, met alle risico’s van dien voor de kuikens! Vooral voor graslandpercelen waar geen weidevogels broeden hebben we in deze tijd soms niet veel aandacht, maar deze moeten juist vlak na het maaien goed in de gaten gehouden worden.
Wat kun je doen?
Informeer bij de grondgebruikers van graslandpercelen naast de kievitakkers, en natuurlijk ook kuikenweides van wulpen en grutto’s, wanneer daar werkzaamheden worden verwacht. Leg uit dat er weidevogelkuikens (kunnen) lopen en vooral ook hoe prachtig dat is. Neem eventueel foldermateriaal mee. Wanneer de kuikens al iets groter zijn gaan ze vaak wel opzij voor de trekker. Er moet dan wel rustig, en liefst van binnen naar buiten worden gewerkt. Rijd zo mogelijk mee op de trekker, om mee te kijken en eventueel kuikens te vangen. Houd deze bij je tot na de bewerkingen, in een emmer of linnen tasje. Kijk of je dat met een aantal vrijwilligers om beurten kunt doen want het is al met al een behoorlijke klus! Maar ó zo mooi en zeker de moeite waard. Eigenlijk de kroon op het beschermingswerk! |
|
|
|
|
|
Kou, nattigheid en kievitkuikentjes
|
|
Eind april maakte een lage temperatuur (in de nacht) en een paar dagen regen achter elkaar het de net uit het ei gekomen kieviten moeilijk. De donsveren van de kuikens zijn niet zo geschikt voor nat weer. Als het dan ook nog eens koud is, onderkoelen de kleine lijfjes vrij snel en gaan ze dood. De remedie voor zulke weersomstandigheden is veel schuilen en opwarmen bij de ouders. Maar als er veel geschuild wordt, is er minder tijd om eten te zoeken. Daarbij zorgt een lage temperatuur en overvloedige regen voor een vertraagde ontwikkeling van insecten en bodemdiertjes (het eten van de weidevogelkuikens).
Gelukkig waren er de dagen voorafgaand aan de slechte weersomstandigheden wel veel vliegjes en spinnetjes op de braakakkers. Mogelijk hebben de kuikens daardoor een kleine reserve opgebouwd.
Wat kan je in deze omstandigheden doen om de kieviten de nattigheid en kou door te laten komen?
Direct is er weinig aan te doen. Niet te dichte vegetatie met zwarte grond is het meest ideaal. Ze kunnen dan opwarmen bij moeders en bij droog weer snel weer op de opwarmende bodem voedsel zoeken. Omdat extreme weeromstandigheden in de toekomst steeds vaker voor zullen komen zal het aanleggen van braakranden langs kievitakkers de komende jaren steeds belangrijker worden.
|
|
|
|
|
|
380 kievit kuikens geringd
|
|
Op de website van Sovon staat een pagina met een overzicht van allerlei nieuws rondom het Jaar van de Kievit. Ook brengen zij een nieuwsbrief uit. Bekijk hier de online versie.
Eind mei waren er voor het grote Jaar-van-de-Kievit-kuikenonderzoek al 380 kuikens geringd. Het goede nieuws is dat in enkele gebieden al vliegvlugge kuikens rondlopen. Veel waarnemers hebben moeite om de kuikens terug te vinden en af te lezen, zeker in gebieden waar de vegetatie (gras, onkruid, gewas) hoger wordt. In een paar gebieden lijkt een groot deel van de kuikens inmiddels verdwenen. Vooral jonge kuikens raken snel vermist.
Om te weten hoeveel kuikens overleven is het voor het onderzoek belangrijk dat er de komende weken goed wordt gezocht en dat de ringen van de (bijna) vliegvlugge kuikens worden afgelezen. Nog even en de jonge vogels verlaten het gebied. Dit is dus de laatste kans om te achterhalen welke kuikens het hebben gered!
Hoe doe je dat?
Neem je telescoop mee het veld in, probeer zo dicht mogelijk bij dat grote kuiken met code-ring te komen, zonder deze te verjagen en heb geduld. Het kan ook de moeite lonen om groepen kieviten in de omgeving af te scannen. Misschien heeft de jonge vogel zich al bij de volwassen kieviten gevoegd. Het aflezen is moeilijk, maar het is erg leuk om erachter te komen welke kuikens intussen kunnen vliegen, en misschien wel volgend jaar terugkomen om te broeden. |
|
|
|
|
|
Toekomst of werkelijkheid: de weidevogeldrone
|
|
Wie aanwezig was tijdens de weidevogeljaaravond heeft hem gezien: de weidevogeldrone. De afgelopen weken zijn regelmatig in alle vroegte testvluchten uitgevoerd. Vorige week gebeurde dat in het zoekgebied van coördinator Ton Hannink. Hij maakte een verslagje en prachtige foto’s. ’s Avonds waren Ton en de drone te bewonderen op SBS6 en Omroep Brabant. Hieronder een deel van zijn verslag:
“… Klokslag 5.30 werd de drone gestart. De broedende kieviten reageerden maar weinig. Op een akker waar we nog geen eieren hadden gevonden, moesten er nu wel wat liggen en ik zou graag zien dat de drone daarbij helpen kan. We zijn het land opgegaan en na verloop van tijd ging de drone stilhangen en ging naar beneden en ja hoor: daar lag een nest met 4 eieren, precies onder de drone. Gegevens ingevoerd en in de tussentijd was de drone weer laag gaan hangen en eveneens een nest met 4 eieren…”
Hoewel je uit het enthousiasme van Ton op zou kunnen maken dat de drone er helemaal klaar voor is moet er nog heel wat geoefend worden, onder andere op het zoeken van legsels en jongen in lang gras. Het zal dus pas op zijn vroegst volgend seizoen worden dat er mogelijk een drone voor Brabants Landschap beschikbaar komt.
|
|
|
|
|
|
Multifunctionele pet!
Het spreekwoord iets onder de pet houden betekent dat je het onderwerp geheim wilt houden. In dit geval is er iets onder de pet gehouden wat we juist wel willen delen!
Laura van Venrooij, coördinator van weidevogelbeschermingsgroep Bernheze ging een loonwerker assisteren met het verleggen van kievitlegsels bij het mais zaaien. Op het perceel aangkomen bleek dat een van de legsels net uit was gekomen en de kuikens waren klaar om aan de wandel te gaan. Niet handig als er net op het perceel gewerkt wordt. En zo onstond een nieuwe toepassing van de bekende groene weidevogelpet. Behalve om je hoofd en ogen te beschermen tegen de zon, de wind of de kou is de pet ook handig voor de herkenbaarheid van weidevogelbeschermers: wat je daar doet staat er op. De nieuwe toepassing als kuikenbewaarplaats maakt het rijtje compleet. Of zijn er nog meer toepassingen? |
|
|
|
|
|
Zwaar geschut
|
|
Vrijwilligers Elly Honcoop en Gerrit van Houwelingen kregen in Wijk en Aalburg te maken met 'zwaar geschut'.
Een van de boeren belde met de mededeling dat er drainage aangelegd moest worden, juist op het perceel waar een aantal kievitlegsels werden uitgebroed. Gelukkig waren de legsellocaties al vastgelegd met GPS. Daarom konden met een gerust hart de nesten aan de kant worden gelegd voor de duur van de werkzaamheden. Elly en Gerrit zorgden er daarbij voor dat de kieviten niet de kans kregen om de legsels op het perceel te gaan zoeken. Ze zouden dan immers de conclusie kunnen trekken dat hun legsels waren verdwenen. De kieviten mochten pas terugkeren nadat de werkzaamheden waren afgerond. Met enorm grote machines werden buizen in de grond gebracht. De kieviten zaten er niet mee. Zij zaten snel weer op het nest, nadat de legsels met behulp van de GPS coördinaten op de juiste plaats waren teruggelegd.
Sterk staaltje werk Elly en Gerrit!
|
|
|
|
|
|
Trucje opsporen gele kwikstaart
|
|
De gele kwikstaart broedt graag in kruidenrijke graslanden. Er bestaat een trucje om daar de nesten op te sporen ter bescherming. Dat kun je doen door een stokje (neststok) te plaatsen op de plek waar je vermoedt dat de kwikstaart ongeveer broedt. Kwikstaarten zitten graag op zo’n stokje om vervolgens naar hun nest te vliegen. Je stelt je vervolgens strategisch op en wacht tot de kwikstaart vanaf het stokje naar zijn of haar nest vliegt. Wanneer de kwikstaart jongen heeft, ligt de frequentie van het nestbezoek hoger en zijn de nesten op deze manier relatief gemakkelijk om op te sporen. |
|
|
|
|
|
Jurre's spreekbeurt over weidevogels
In de Nationale Vogelweek organiseerde Brabants landschap excursies met als thema het 'Jaar van de Kievit'. Op 17 mei verzorgde Wil Foolen en zijn collega-vrijwilliger Henk Steenbakkers de excursie op de Schijndelse Heide (Sint-Oedenrode). In dit gebied zetten vrijwilligers zich volledig in voor de bescherming van de kievit en andere weidevogels.
Een bont gezelschap verzamelde zich bij boer Boekhorst op het erf. Jurre was er met zijn broer, moeder en opa. Voor school moest hij een spreekbeurt houden en hij koos daarvoor het onderwerp 'weidevogels'. De excursie was de plek om informatie in te winnen voor zijn verhaal. Een week later heeft Jurre een geweldige spreekbeurt gehouden. Zijn klasgenoten waren erg onder de indruk van onder andere de meegebrachte opgezette kievit (geleend van het Coordinatiepunt Landschapsbeheer). De meester van Jurre heeft hem een erg goed cijfer gegeven voor de spreekbeurt. |
|
|
|
|
|
Vreemd gekleurde kievit
Normaal gesproken hebben kieviten een opvallend zwart-wit verenkleed met een zwarte kuif, maar deze kievit lijkt bijna wit. Wanneer vogels een licht verenpak hebben komt dit waarschijnlijk door een verminderde pigmentatie, ook wel leucisme genoemd. Rgroosjohanche kwam deze witte kievit op 4 april tegen in de Arkemheense polder (Provincie Gelderland). Nog net geen albino maar wel met een flink gebrek aan pigment. |
|
|
|
|
|
|
KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT
WEERGEGEVEN
Deze nieuwsbrief is mede tot stand
gekomen dankzij:  
|