Brabants Landschap

Fijne feestdagen

Nog een paar weken, en dan zit 2015 er al weer op. Hèt moment om even terug te blikken naar het 'bewogen' uilenseizoen van dit jaar. Dat doen we in het eerste item van deze editie van Uilenwerk. 

In april volgend jaar zal het provinciaal jaarverslag de officiële 'eindscore' laten zien. Maar, gaat het alleen daarover? Nee, natuurlijk niet! Het gaat om de geweldige samenwerking tussen uilenbeschermers, gastgevers en steeds vaker scholen. De uilenbescherming kan in Brabant rekenen op belangstelling en steun van duizenden mensen. Zodoende is de populatie uilen gegarandeerd van voldoende nestgelegenheid en wordt aandacht besteed aan een voedselrijk en veilig biotoop. Dankzij de kastcontroles van honderden vrijwilligers kunnen we de stand nauwkeurig volgen. Sommige jaren is de stand positief toegenomen, andere jaren valt het tegen. Maar, wat blijft is het netwerk van mensen die zich op een leuke en nuttige manier inspannen voor het behoud van deze prachtige erfvogels!

Wij wensen iedereen heel fijne feestdagen en een heel goed en uilenrijk 2016 toe!

Resultaten

Nog niet alle broedgegevens zijn binnen, maar op basis van de tot nu toe aangeleverde gegevens is wel al iets te zeggen over het uilenbroedseizoen van 2015.

Bij de kerkuilen is het aantal broedsels bijna gehalveerd ten opzichtte van vorig jaar. Dat is niet zo vreemd: in 2014 waren er zoveel muizen dat er veel uilen zijn bijgekomen. Toen de muizenpopulatie instortte was er onvoldoende te eten. Toch was 2015 een beter jaar dan 2013 en zo is het maar net waar je de cijfers mee vergelijkt. VWG De Kempen had meer broedsels dan vorig jaar, maar bij de Kerk- en Steenuilgroep Vught halveerde het aantal broedgevallen. Het totale beeld voor Brabant is op dit moment dat er 219 geslaagde broedgevallen waren, waarvan gemiddeld genomen 2,8 jong is uitgevlogen.

Opvallend was dat er bosuilen hebben gebroed in twee kerkuilenkasten van Vogelwacht Uden eo (werkgebied Keldonk - Erp - Boerdonk). In de ene kast broedde voorheen kerkuilen met succes en in de andere kast zijn nooit kerkuilen waargenomen. Beide kasten hangen in de buurt van een bosgebied. Vaak zien we dat, zodra de bosuil z'n intrede heeft gedaan in het leefgebied van kerkuil of steenuil, deze laatste twee soorten snel vertrekken.

Bij de steenuilen zijn er minder broedgevallen als vorig jaar, maar de teruggang is niet zo groot als bij de kerkuil. Steenuilen eten meer dan alleen muizen waardoor zij konden overschakelen naar andere prooien. In totaal waren er 745 geslaagde broedgevallen en daarvan is gemiddeld genomen 2,7 jong uitgevlogen. Het aantal broedgevallen is het hardst gestegen bij WNL Oost-West- & Middelbeers. Bij IVN Bakel ('ut Vuggelke) werden minder kastbroedgevallen waargenomen, maar daarvoor in de plaats werden wel meer activiteiten gesignaleerd.

Jaaravond Uilenwerkgroep Tilburg

Op 1 oktober kwam Uilenwerkgroep Tilburg bij een om de resultaten van het afgelopen seizoenop te bespreken. Hun eigen georganiseerde jaaravond!

Geconcludeerd werd dat de steenuil zich niet laat voorspellen: daar waar je niets verwacht vind je een broedsel, daar waar al jaren wordt gebroed blijkt de kast leeg! In het gebied van UWG Tilburg hangen nu 123 kasten waarvan er in 31 kasten wordt gebroed is en in een klein aantal activiteit is geweest. Er is besloten om geen nieuwe kasten te plaatsen, maar zeer kritisch te kijken waar en hoe de huidige kasten hangen. 

Biezenmortel had te maken met vier mislukte broedsels. De ouders waren wel steeds aanwezig in de kast maar de eieren waren koud, dus niet bebroed. We proberen hier een oorzaak voor te vinden. Mogelijk heeft het te maken met het groot aantal boomkwekerijen die in het gebied voorkomen en het gebruik van bestrijdingsmiddelen. 

Bij de kerkuil was het aantal broedsels hetzelfde als vorig jaar. De aantal pullen per broedsels waren wel kleiner en dit jaar geen tweede legsels. 

Bart van Beerendonk geeft voorlichting op scholen. Hij weet de leerlingen te enthousiasmeren door middel van filmfragmenten, gemaakt door de camera in een kerkuilenkast in eigen gebied. Ook het pluizen van braakballen blijkt een enge maar leuke ervaring voor de kinderen. De Jaaravond werd afgesloten met een aantal filmfragmenten van een kerkuilenbroedsel in de camerakast.

Het houden van een jaaravond als deze kan erg nuttig zijn. Mogelijk organiseren meer werkgroepen een dergelijke bijeenkomst (in de toekomst).

Afstandhouders ladder

Als je boven op de ladder staat, kan het bij de controle van een uilenkast soms lastig zijn om in de kast te kijken. De ladder kan te veel onder de kast uitkomen, waardoor je achterover moet leunen op de ladder...

Sietske van Maren van Kerk- en Steenuilgroep Vught stuurde ons een foto door van een kerkuilenkast met een plankje eronder waar de ladder tegen aan kan worden gezet. Dit kan ervoor zorgen dat het gemakkelijker is om in de kast te kijken.

Een aanpassing aan een kerkuilenkast is dus een optie, maar een afstandhouder op de ladder kan een vergelijkbaar effect hebben wanneer een kast tegen een gevel aanhangt. Met een afstandhouder kom je op een veilige manier iets verder van de muur af te staan zodat je veilig bij de kast kunt voor controle of schoonmaak. Bij diverse bouwmarkten zijn deze universele afstandhouders te koop. Ze kosten tussen de €40 en € 60. 

Er zijn dus hulpmiddelen om het uilenwerk makkelijker en veiliger te maken.

Regio-bijeenkomst de Kempen

Om de beschermers nog beter van dienst te zijn worden regelmatig ‘regiobijeenkomsten’ door Brabants Landschap georganiseerd. Op 3 december kwamen twintig uilenbeschermers uit de Kempen samen om kennis te maken en uit te wisselen. Wat eind jaren '80 begon als een klein groepje vogelaars van Vogelwerkgroep de Kempen met een tiental uilenkasten in beheer is inmiddels uitgegroeid tot een grote groep enthousiaste vrijwilligers met honderden kasten.

Het grote werkgebied is de afgelopen jaren opgesplitst in kleinere werkgebieden met zelfstandige uilenwerkgroepen. Er wordt gestreefd om groepen zoveel mogelijk binnen de eigen gemeentegrenzen te laten werken. De regio-bijeenkomst was dan ook bedoelt om elkaar als ‘buren’ beter te leren kennen en zo nodig te helpen. Tijdens de avond noemde Marco Renes teamwork als belangrijkste eigenschap van het beschermingswerk. Elke uilenwerkgroep zal straks zelf gegevens gaan aanleveren en rechtstreeks communiceren met Brabants Landschap, dat biedt weer veel voordelen. Sommige mensen hebben een hekel aan de noodzakelijke gegevenswerking en zijn liever in het veld, dus soms worden de taken binnen een groep verdeeld. Er wordt continue gestreefd naar laagdrempelige registratie maar ook ARBO-zaken en veilig werken krijgen veel aandacht.

In de Kempen bestaat nu een uitgebreid netwerk van uilenbeschermers en gastgevers die alles doen voor hun uilen. Dankzij de 'nieuwe' zelfstandige groepen is het werk meer verdeeld, waardoor deze nuttige en leuke bijdrage aan natuurbescherming ook in de toekomst veilig wordt gesteld!