|
Inleiding
Na de media-aandacht rond vogelshows en de handel in wilde vogels, ging het de afgelopen maand over de oprukkende steenmarter. We kunnen er niet omheen dat deze omnivoor duidelijk de rivieren heeft overgestoken en ook Brabant al geruime tijd heeft bereikt. Kijk maar eens op dit kaartbeeld, waarop je vanaf 1995 ieder jaar de waarnemingen ziet. De steenmarter eet zowel plantaardig als dierlijk voedsel. O.a. muizen, ratten, egels, jonge konijnen, vogels, eieren, kevers, rupsen, kikkers en regenwormen staan op het menu. Kippen, maar ook uiltjes kunnen ten prooi vallen aan de steenmarter. Maar, hoe ernstig is de situatie nou eigenlijk? Om dát beter in beeld te krijgen, is in 2015 een inventarisatie gedaan onder alle Brabantse uilenwerkgroepen. We hebben geprobeerd om vast te tellen waar met zekerheid predatie heeft opgetreden en in wat voor type nestkasten dat was. Gelukkig bleek het mee te vallen! Verderop in deze nieuwsbrief meer daarover. Daarnaast enkele verhalen uit het veld en de aankondiging van de Nacht van de Nacht & Groen en Doen. In de volgende nieuwsbrief geven we een kijkje in de eerste resultaten van het broedseizoen, want de broedgegevens stromen volop binnen! |
|
 |
|
|
 |
|
|
Steenmarter in uilennestkasten
De steenmarter komt voor in Brabant en vertoont vergelijkbaar gedrag als de bunzing en hermelijn. Dit roofdiertje met een lengte van ongeveer 45 cm eet kikkers, muizen, ratten, eekhoorns, vruchten en eieren, maar soms ook een uiltje… Uitwerpselen van de steenmarter zijn ongeveer pinkdik en 6-10 cm lang. De vorm hangt af van wat is gegeten, maar meestal gedraaid en eindigend in een puntje. Zijn er uitsluitend vruchten gegeten dan zijn de keutels zacht en vormloos. Wanneer uitwerpselen herhaaldelijk op dezelfde plek worden gedeponeert, wordt zo’n plek wel een latrine genoemd.
Aanwijzigingen voor de predatie van een uil door een steenmarter zijn krabsporen in de omgeving, onthoofde steenuiltjes, afgebeten veren en marteruitwerpselen. In Brabant hebben acht werkgroepen de laatste jaren te maken gehad met predatie in de nestkasten. In 2015 ging het om vijf locaties in (van oost naar west) Beugen, Ravenstein, Heesch en Haaren. In Ravenstein was het twee keer raak. De ene keer was de nestkast open geknaagd en vier jonge steenuilen spoorloos. Op de andere locatie lagen er tijdens de controle koude eieren en een hoop rotzooi in de kast. Onderaan de boom lag een onthoofde steenuil met een uitgezogen ei.
Ook zijn er twee werkgroepen waar bijvoorbeeld latrines van steenmarters zijn waargenomen, maar geen predatie heeft plaats gevonden. De meest westelijk waarneming was ter hoogte van Breda. Alle meldingen die naar aanleiding van een oproep zijn binnen gekomen zijn weergegeven in onderstaande kaartje.
Toch is het wanneer onthoofde steenuil-jongen in de kast worden aangetroffen niet met zekerheid te zeggen dat een steenmarter de dader is geweest. In juni werd op film vast gelegd dat een steenuil jong van 3-4 weken oud werd opgegeten door de moeder (zie filmpje van 13 juni op www.facebook.com/UilenbeschermingBrabant). Het verwijderen van de kop bij prooien is kenmerkend voor (steen)uilen. Dus in plaats van de steenmarter aan te wijzen als de dader kan het ook de ouder uil de onthoofder van het jong zijn. |
|
|
|
|
Steenmarters in Brabant
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Van kerkuil via barn owl naar bruguil
In de laatste aflevering van Braakvallen in de gewelven werd het al gezegd: de kerkuil heeft zijn naam te danken aan het broeden in kerken. Toch wordt de kerkuil in Engeland geen church owl genoemd, maar barn owl. Een barn is een schuur. Dat klopt ook wel, want kerkuilen broeden vaker in (boeren)schuren dan in kerken.
Maar naast de bijnaam schuuruil, is bruguil ook nog een optie. Onder de bruggen over het Mark Vlietkanaal broeden kerkuilen. In 2014 zag uilenbeschermer Johan Godschalk onder de 2 van de 4 bruggen jonge bruguilen. Op één van deze bruggen was zelfs sprake van een tweede broedsel.
Dit voorjaar was er even onrust: de bruggen werden gerestaureerd door de provincie. Gelukkig bleven de burggen op dezelfde plek en waren de werkzaamheden alleen aan de brughoofden: verzakkingen werden opgevuld en bestrating vervangen. Volgens Johan zijn de bruguilen wel wat gewend omdat ze onder een weg wonen. |
|
|
|
|
|
Belevenis van een uilenwerkgroep
Willem Louwers en Marijn van den Berk van Uilenwerkgroep Wilmar schreven ons het volgende:
Met het hangen van deze steenuilen nestkast hadden we de toestand van de boom bekeken. Meer dan de helft was nog gezond, dus geen reden om hier geen kast te plaatsen. Een voorjaarsstorm in 2015 bewees het tegendeel. De tak waar de kast aan hing, brak in maart af. Bij nader inzien was de boom toch niet sterk genoeg. De nestkast lag op de grond.
Een oplettende buurman had de uiltjes nog zien vliegen. Na wat speurwerk was hij in april aan ons telefoonnummer gekomen. De werkgroep kwam meteen in actie. Bij de half omgevallen boom aangekomen, merkten we dat het steenuiltje gewoon op de zijkant van de kast was gaan wonen. In het voorportaal lag een ei en in de broedruimte nog drie stuks in een mooi nestkuiltje, deze waren niet koud.
Omdat we met een kettingzaag aan de gang moesten, hebben we de uil uit de kast genomen in een zakje gedaan en hem 25 meter verderop tijdelijk weg gehangen. We konden de nestkast pas weg halen wanneer de dikke tak was klein gezaagd. De kast kon worden opgehangen aan het restant van de boom (of wat er nog van over was).
Het uiltje en de eieren zijn terug geplaatst in de nestkast op de andere tak van de boom. We hebben de ladder laten staan en zijn koffie gaan drinken bij de gastgever. Eigenlijk had hij het voorval bij ons moeten melden, in plaats van de buurman. Om nog meer verstoring te voorkomen hebben we de gastgever gevraagd niet bij de boom te komen de eerste paar weken. En ook niet het hout weg te halen wat onder de boom lag.
Toen we de ladder weg gingen halen zat het steenuiltje alweer op de eieren. Uiteindelijk zijn er 4 jongen uitgevlogen. Bijzonder dat het toch is goed gekomen met dit broedgeval.
Als dit seizoen is afgelopen word de kast alsnog in een andere boom gehangen. |
|
|
|
| |
|
Groen en Doen komt eraan, zorg dat je goed bent voorbereid!
We schreven het al eerder: binnenkort komt er weer een nieuwe ronde van Groen en Doen. Dit is een programma vanuit het Rijk om vrijwilligerswerk op het gebied van natuur- en landschapsbeheer te stimuleren. Groen en Doen vouchers zijn bedoeld voor alle educatieve activiteiten in Nederland die vrijwilligerswerk op het gebied van natuur- en landschapsbeheer stimuleren. Met name activiteiten die nieuwe vrijwilligers betrekken en/of nieuwe combinaties van groen en andere maatschappelijke doelstellingen beogen passen binnen de doelstelling van Groen en Doen. Er is 750.000 euro beschikbaar voor opleidingsactiviteiten voor vrijwilligers in natuur- en landschapsbeheer in de vorm van vouchers ter waarde van € 1000,- per stuk. De regeling wordt waarschijnlijk op 1 oktober opengesteld. Vouchers kunnen via deze website aangevraagd worden.
LET OP: de vouchers zijn altijd snel op, DUS WEES ER SNEL BIJ. Zorg dat je je DigiD bij de hand hebt of vraag er hier vast een aan. Het duurt een poosje voor je je DigiD inlogcodes binnen hebt, dus doe het meteen even, als je de subsidie niet wil mislopen. Zorg dat ook je motivatie, waarmee je een voucher in de wacht wil slepen alvast klaar ligt! De cursus hoeft jou of je groep niets te kosten, in principe gaan we ervan uit dat alle kosten vanuit de voucher gedekt kunnen worden. |
Brabants natuur symposium
Vrijwilligers en professionals met hart voor de Brabantse natuur kunnen op woensdag 30 september naar het symposium ‘Biodiversiteit en Leefgebieden’ van de Provincie Brabant.
Het erfvogelproject staat op het programma. Maar er zijn ook lezingen en workshops over weidevogels, dassen en andere kansen voor biodiversiteit. Het volledige programma staat hier. Je kunt zelf kiezen aan welke van de 16 lezingen, 6 workshops en 2 flitspresentaties je deelneemt, maar moet dit wel voor 23 september doorgeven via een aanmeldformulier.
|
|
|
|
|
Steenuil schrijft brief
Beste Allemaal, 18/06/2015
Ohhh, ik zal me eerst even voorstellen, ik ben op het moment van schrijven ongeveer 25 dagen oud. Mijn ouders hebben een uilenkast gevonden hebben in een knotboom in het mooie maasheggen gebied in Beugen. Ze hadden samen besloten, om in die nestkast in deze prachtige knotboom een gezinnetje te stichten. Mijn Pa en Ma kregen het voor elkaar om 4 eieren te produceren en deze uit te broeden. Dus we waren met een gezinnetje van 4 uilskuikens.Echter kunnen mijn Pa en Ma niet genoeg eten verzamelen voor ons viertjes en na een hongerige tijd ben ik als enigste kuiken nog over.
Toen ik nog heel klein was (een dag of 7) kregen we kraamvisite van een drietal aardige mensen van vereniging vogelwacht “de Maasheggen”. Hun namen waren geloof ik Maria en Richard van Amstel en Leo Daanen. Zij wilden mij als kraam cadeau een ringetje omdoen, maar omdat ik hier nog te klein voor was, zouden ze nog een keertje terugkomen zeiden ze.
En goed en wel een week later stonden deze drie weer op de stoep, ehhhh onder de boom.
Hetzelfde ringetje als Pa en Ma om hebben, kreeg ik ook en ik ben daar erg blij mee.
Leo heeft mij het ringetje omgedaan omdat hij daarvoor gecertificeerd is. Maria heeft al mijn gegevens opgeschreven (vleugelmaat* 40 mm, gewicht 104 gram) en Richard heeft ons huisje even grondig schoongemaakt. Ik mocht dus ook even de echte omgeving aanschouwen en tjonge wat is het hier prachtig zeg. Na het ringen en wat poseren voor de foto’s voor jullie allemaal, hebben ze mij weer terug in mijn nestkastje gezet. Ik hoop dat Pa en Ma genoeg te eten kunnen vinden want zelf kan ik dat nog niet.
Misschien tref ik jullie wel een keer bij die prachtige knotboom, waar mijn nestkast in ligt.
Kadotip, voor als je langs komt: Beschuit met (echte) muisjes, heerlijk.
Groetjes,
Steenuiltje
* De vleugelmaat meet je van de vleugelboeg tot aan puntje langste veer. Dit is bij ons van elleboog tot aan puntje van de vingers als voorbeeld. |
|
|
|
|
|
|
Kerkelijke aflevering van Braakballen
|
|
|
'Braakballen!' een serie over de leefwereld van diverse soorten uilen. Deze keer in de gewelven van de Sint-Willibrorduskerk in Heeswijk. Bij het bezoek van de kerkuilenkast in deze kerk werd een met takken vol gepropte kast aangetroffen. Soms wordt een kast bevolkt door een ander dier dan waar het voor bedoelt is, bijvoorbeeld een een kauw of een duif. Daarom is het belangrijk om nestkasten jaarlijks te controleren en in dit geval de takken te verwijderen. Vergeet bij een kastcontrole geen hoofdlamp en stofmasker mee te nemen, want het kan er donker en stoffig zijn. En voor het geval de kast vol ligt een vuilniszak om de boel op te ruimen.
De aflevering 'Braakballen in de kergewelven' is hier te bekijken. Wil je ook de andere afleveringen eens terug kijken dan kan dat op de website van Oisterwijk in Beeld.
|
|
|
|
|
Nacht van de Nacht 2015
In Nederland is echte duisternis bijna niet meer te vinden. Hierdoor wordt het zien van een sterrenhemel steeds moeilijker en raakt het ritme van (nacht-) dieren en mensen onnodig verstoord. Met de elfde editie van Nacht van de Nacht op zaterdag 24 oktober 2015 wordt aandacht gevraagd voor onnodige lichthinder. Lichten worden gedoofd: goed voor de duisternis en het aanpakken van van energieverspilling.
Vorig jaar deden landelijk ruim 30.000 deelnemers mee aan de ruim 300 duistere activiteiten, om gezamenlijk de schoonheid van de nacht te kunnen ervaren. Meer dan 100 gemeenten en bedrijven doofden de aanlichting van gebouwen, kerken, bruggen en monumenten. Ook bekende ‘landmarks’ als de woontoren Westpoint in Tilburg deden het licht uit. En in heel Brabant verkenden deelnemers gezamenlijk de duisternis, bijvoorbeeld in een Nachtwandeling op de Sonse Heide en nachtelijke activiteiten bij Sterrenwachten Halley en Orion Uden.
Als werkgroep kunt u een nachtelijke activiteit organiseren. ’s Nachts is toch spannend met overal onzichtbare uilen die je aanstaren... Een mooi moment om de uil in het zonnetje zetten en te laten zien wat er zoal gedaan wordt aan uilenbescherming. De aanmelding van activiteiten kan op http://www.nachtvandenacht.nl/activiteiten/ of neem contact op het de Brabantse milieufederatie door een mail te sturen naar gerben.devries@brabantsemilieufederatie.nl |
|
|
|
|
|
|
|
KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT
WEERGEGEVEN
Deze nieuwsbrief is mede tot stand
gekomen dankzij:  
|
|