Brabants Landschap

Uilenwerk - nr. 110 - Mei 2015 (29/05/2015)

       Mei - 2015



Seizoen komt wat traag op gang

De verwachtingen zijn hoog dit jaar. Vorig jaar verliet namelijk een recordaantal jonge uilen de nestkast. En die zullen toch allemaal hun eigen plekje hebben moeten vinden na de zachte winter. Maar, de eerste kastcontroles laten al zien dat het her en der toch tegen valt. Nestplaatsen waar vorig jaar gebroed werd, blijven tot dusvere leeg en de broedsels zijn ook wat kleiner. Maar ja, hoe kan het ook anders?! Uilenbeschermers van het eerste uur zal het niets verbazen. Na zo'n succesvol jaar als 2014 volgt helaas meestal een daljaar bij de kerkuil. Hoe de steenuil het vergaat kunnen we nog niet zeggen, maar ze zijn wat later dit jaar. Tijdens controles deze week bleken er nog veel op eieren te zitten. U heeft inmiddels al het jaarverslag gelezen of u krijgt dat binnenkort overhandigd. In dat kader blikken we in deze nieuwsbrief eerst nog even terug naar 2014 en gaan we kort in op de ontwikkelingen rond het thema veilig werken.   

 

Seizoen komt wat traag op gang
 
Jaaravond uilen groot succes!
 
Veilig de ladder op?
 




Jaaravond uilen groot succes!

Ruim 200 vrijwilligers en andere geïnteresseerden waren aanwezig. Traditiegetrouw werd op de prestaties van het afgelopen jaar teruggeblikt en op het komende seizoen vooruitgekeken.

Directeur Jan Baan heette iedereen welkom en stond kort stil bij de behaalde resultaten van vorig jaar. “Er gebeurt ontzettend veel en met resultaat. Dat werkt stimulerend. Uilenbescherming is een bijzondere manier om bezig te zijn met de natuur uit eigen omgeving. Resultaat is hierbij altijd afhankelijk van het biotoop waar nog voedsel te halen is.”  Jochem Sloothaak (coördinator soortenbescherming) gaf een terugblik op de resultaten uit 2014. Zes nieuwe uilenwerkgroepen hebben zich aangesloten, waardoor de teller nu op 76 staat.

Er werd even kort stil gestaan bij de nieuwe werkgroepen, te weten UWG Hoogeloon, UWG Bladel, UWG Wilmar, UWG Heeswijk-Dinther, UWG Berlicum – Middenrode en UWG Rosmalen – Maliskamp. De nieuwsbrief ‘Uilenwerk’ wordt door ruim 1.000 geabonneerden gelezen! De nieuwe Facebook-pagina ‘Netwerk Uilenbescherming Brabant’ heeft in één jaar tijd ruim 675 volgers opgeleverd en wordt ook landelijk gevolgd. Ook heeft er onderzoek plaats gevonden naar steenuilerven en is een risico-analyse gemaakt naar veilig werken.

 

Broedgevallen v.s. omstandigheden

De weersomstandigheden zijn van grote invloed op het prooi-aanbod voor de steenuil. 2012 was een erg slecht mastjaar met een daaropvolgende strenge winter. Gevolg was dat er in 2013 maar weinig muizen waren. Maar gevolgd door een zeer zachte winter en warm voorjaar waren het er in 2014 zoveel dat de steenuil-ouders de muizen niet aangesleept kregen. Er waren dan ook grote legsels. De eieren kwamen allemaal uit en de jongen werden zo goed als allemaal groot. Dit is terug te herleiden aan het aantal broedgevallen (956, een stijging van 18,5%!), kastbroedsels (848, stijging van 17%) en vrije broedsels (108, stijging van 23%). Kijkende naar de broedsels per regio valt te concluderen dat regio midden-brabant, De Kempen in Liempde, de meeste broedsels had (329, stijging 23%). Op de voet gevolgd door regio west, Altenatuur, Mark en Leij (232, stijging van 17%) en oost-brabant, Boxmeer e.o, Vinkel (395, stijging van 16%).Bij de kerkuil was ook een stijging te zien van 418 broedgevallen (+190%), met 402 kastbroedsels en 16 vrije broedsels. Hiervan waren er 53 tweede broedsels en 3 derde broedsels. Eén broedpaar in Nuland had zelfs in drie jaar tijd 5,9 en in 2014 vier jongen groot gebracht. Kijkende naar de broedsels per regio valt te concluderen dat regio oost-brabant, Gemert in Nistelrode, de meeste broedsels had (145, stijging 202%). Op de voet gevolgd door regio west, Altenatuur, Ken en Geniet (144, stijging van 136%) en midden-brabant, De Kempen, Tilburg e.o (129, stijging van 330%). Het hele jaarverslag is online in te zien op deze website

 

Onderzoek en cursus ‘Veilig de ladder op’

Jochem gaf het ‘stokje’ vervolgens over aan de heren Ton Popelier en Mark van Roosmalen. Ton vertelde in het kort over het onderzoek naar de werkwijzen van uilenwerkgroepen in Noord-Brabant. De focus lag op de veiligheidsmaatregelen en eventuele verbetermogelijkheden. Aanleiding was de aangescherpte ARBO-regelgeving, waardoor Brabants Landschap besloot een enquête te houden met als doel veiligheid onder de aandacht te brengen. De resultaten werden vervolgens verwerkt in een risico-analyse met diverse aanbevelingen qua maatregelen. Ton is vervolgens het veld in gegaan met zes geselecteerde uilenwerkgroepen. Conclusie was dat de risico’s wel degelijk bekend waren, maar vaak genegeerd wegens haast, gewenning of nonchalance. Daarom de oproep aan uilenbeschermers voor deelname aan een cursus ‘Veilig werken op hoogte’.

Vervolgens verscheen Mark van Roosmalen op ludieke wijze in veiligheidsharnas op het podium. Vanuit de nok van het podium kwam hij aan een kabel naar beneden, op veilige wijze. Mark benadrukte in zijn presentatie vervolgens een aantal onderdelen uit de cursus.

 

Eieren met een luchtje

De laatste spreker van de avond was Theo Boudewijn met zijn verhaal over ei-onderzoek, uitgevoerd in 2013. Belangrijkste conclusies waren dat het percentage succesvolle steenuillegsels is afgenomen in de afgelopen jaren. Eerst leverde 70% van alle legsels uitvliegende jongen op. Later slechts 58%. Voor het onderzoek zijn in totaal 250 eieren onderzocht door 30 mensen in één ruimte.

 

Oorkonde en muzikale noot

De avond eindigde met de uitreiking van de oorkonde ‘Uilenbeschermer van het Jaar’. Dit jaar was de gelukkige Rinus Sterken, coördinator vogelwerkgroep IVN Oirschot. Een greep uit het juryrapport: “Hij regelt niet alleen de plaatsing en controle van de nestkasten, maar verzorgt ook de PR van zijn club. Daarnaast heeft hij samen met zijn gemeente een erfvogelproject opgezet, waarbij ruim 100 erven steenuilvriendelijk werden ingericht”. Na de uitreiking volgde een muzikale noot over het leven van een koppel uilen. "Hij leeft zijn leven net andersom, want hij jaagt als wij gaan dromen ..." zong Peter Verschure uit Dongen. Klik hier om zijn optreden terug te kijken.

 

Veilig de ladder op?

Ruim 300 uilenbeschermers spannen zich jaarlijks in voor de Brabantse steen- en kerkuil. Ze komen bij meer dan 5.000 gastgevers op ’t erf en geven voorlichting over de bescherming van beide kritische boerenlandvogels. Maar, het meeste werk zit ‘m in het plaatsen, controleren en onderhouden van speciale nestkasten. Een deel van deze nestkasten hangt op locaties die zonder klim- en klauterwerk niet te bereiken zijn. Zeker de kerkuilenkasten hangen vaak in hoge veldschuren of kerktorens. De gemiddelde uilenbeschermer schrikt hier echter niet van terug.

 

Risico-analyse

Toch vinden we het essentieel dat de risico’s op ongelukken minimaal blijven. Alles uitsluiten kan niet, maar samen kritisch kijken naar de gevaren van werken op hoogte kan zeker! Daarom heeft Brabants Landschap in 2014 opdracht gegeven aan AP Natuuradvies om een risico-analyse uit te voeren bij een deel van de 75 uilenwerkgroepen. Van het onderzoek is een rapportage gemaakt die te vinden is op internet. Het onderzoek is mogelijk gemaakt dankzij het programma ‘Groen en Doen’ van het ministerie van Economische Zaken. Uit de analyse kwamen zeer interessante bevindingen en adviezen rondom veilig werken naar voren.

 

Bewustwording risico’s tijdens klimmen

Een aantal adviezen had betrekking op het veilig werken op hoogte. De afgelopen maanden zijn daarom alle uilenwerkgroepen voorzien van informatie en goedgekeurd klimmaterieel. Verder is de cursus ‘Veilig de ladder op’ gegeven, bestaande uit twee informatieavonden en drie praktijkochtenden. Tijdens de cursus zijn de deelnemers bewust gemaakt van risico’s tijdens het klimmen en krijgen ze o.a. kliminstructies van een professionele instructeur.

 

Samen invulling geven

Aandacht voor veilig werken is een proces waar we samen met alle uilenbeschermers (en gastgevers) een goede invulling aan willen geven. Uiteindelijk is het in het belang van vrijwilligers zelf, maar ook van de uilen dat er geen vervelende ongelukken gebeuren. Brabants Landschap wil zich hier mede dankzij bijdragen van Groen en Doen en de Nationale Postcodeloterij voor inspannen.

 

KLIK HIER OM U AAN TE MELDEN OF KLIK HIER OM U AF TE MELDEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF
U KUNT DEZE NIEUWSBRIEF OOK ONLINE LEZEN INDIEN DEZE NIET GOED WORDT WEERGEGEVEN

Deze nieuwsbrief is mede tot stand gekomen dankzij:   Nationale Postcode Loterij     Provincie Noord Brabant