Brabants Landschap

Bijeenkomsten Meldingsnetwerk

Vanwege de corona-perikelen konden we in 2020 geen bijeenkomst organiseren en die van 2021 moesten we om dezelfde reden doorschuiven tot in het najaar. Gezien de voorgenomen veranderingen in het Netwerk, viel er heel wat te bespreken. Daarom werden er zelfs twee identieke bijeenkomsten ingepland: op 7 oktober in het Vogelrevalidatie Centrum in Zundert en op 14 oktober in de Schaapskooi in Schijndel. Het viel op, dat iedereen blij was om eindelijk weer eens met andere vleermuisliefhebbers bij elkaar te kunnen zijn.

In Zundert telden we 15 vrijwilligers, in Schijndel 23 vrijwilligers. Een mooie opkomst! Coördinator Ton Popelier beet de spits af met een presentatie over het ontstaan en de ontwikkeling van het Meldingsnetwerk. In zijn presentatie maakte hij duidelijk waarom het Coördinatiepunt Landschapsbeheer gekozen heeft voor een forse koerswijziging. Marco Renes haakte hierop aan en toonde de eerste aanzet van een database. Deze moet meer duidelijkheid gaan geven in de geografische spreiding van de vrijwilligers en een overzicht van de meldingen. Aan deze database moet nog heel wat gesleuteld worden, maar het eindresultaat zal beslist vruchten afwerpen. 

Tot slot presenteerde Jos Marcelissen, die het stokje gaat overnemen van Ton Popelier, zich. Zijn enthousiaste betoog vond zijn weerslag bij de andere vrijwilligers. Er werden heel wat ideeën gelanceerd om het Meldingsnetwerk om te vormen naar een Beschermingsnetwerk. Opleiding en informatie-uitwisseling staan centraal in die veranderingsfase.

Zowel in Zundert als in Schijndel werd nog volop nagepraat en gonsde het van de plannen voor vleermuiswerk.

Introductie Jos Marcelissen

De veranderingen die we voor ogen hebben met het Netwerk vragen om een coördinator, die “gepokt en gemazeld” is binnen de vleermuiswereld. We zijn er in geslaagd zo’n duizendpoot te vinden in de persoon van Jos Marcelissen uit Dorst (bij Breda). Jos introduceert zich zelf:

“De afgelopen 21 jaar heb ik in het onderwijs gewerkt nadat ik in 2000 biologie ben gaan studeren (leraaropleiding) en later de master of education Biology volgde. Op vakantie in Frankrijk kwam ik ooit in contact met een bioloog, Derek, die een vleermuisdetector had. Hij nam me mee op pad, en het eerste wat we ontdekten was dat Rotszwaluwen ook ultrasoon geluid maakten! Toen Derek in ‘88 een bezoek aan Nederland bracht wilden we hem hier ook iets van vleermuizen laten zien en na wat rondbellen bleek in Brabant een zekere Peter Twisk actief te zijn. Hij nodigde ons uit voor een activiteit rond Kasteel Heeswijk en daar deed ik mijn eerste Nederlandse vleermuiservaringen op. Uiteindelijk werd in 1992 de vereniging Vleermuiswerkgroep Noord Brabant notarieel ingeschreven, we hadden toen al een stuk of vijftig leden. Dat was de start van een serie van 29 jaar vleermuisexcursies, eerst vanuit de werkgroep, later werd ik vleermuisvrijwilliger bij Natuurmonumenten. Ik ben 66 jaar en 4 maanden, dus ik word bijna maatschappelijk vrijgesteld om mijn energie in zaken als vleermuizen en zo te steken. Naast mijn activiteiten in de afhandeling van vleermuismeldingen doe ik mee met fietsinventarisaties voor Vleermus (meetnet urbane soorten) en autoroutes in het kader van de NEM-VTT en organiseer ik kleine excursies op het resort van de Beekse Bergen, een mooie plek om watervleermuizen te zien. Ik hoop op een prettige en vooral nuttige samenwerking!”

Natuur aan de muur

Boerderij het Groot Duijfhuis in Kasteren (Liempde) is één van de meest schilderachtige eigendommen van het Brabants Landschap. De Vlaamse schuur uit 1525 staat zelfs te boek als de oudste van heel Nederland. Vleermuizen vinden rondom het Groot Duijfhuis volop voedsel, want de Dommel loopt er langs, er staan (fruit)bomen en er loopt vee rond. Met name de Grootoorvleermuis heeft het er erg goed naar zijn zin. Al jaren woont er een kolonie in de schuur, waarin ook het informatiepunt van Brabants Landschap gevestigd is. Zo’n oude schuur kent natuurlijk allerlei hoeken en kieren waar de dieren zich kunnen terugtrekken. Daarom valt het niet mee om exemplaren te zien te krijgen. Behalve wanneer ze voor een onverwachte schuilplaats kiezen. Wie een van de fotolijsten omdraait, die in het informatiepunt aan de muur hangen, kan tot zijn/haar verbazing ineens oog in oog staan met enkele Grootoren. Dat is nog eens natuurbeleving optima forma!

Voorraadkast

Wanneer je in het buitengebied woont, dan weet je dat je regelmatig "bezoek" krijgt. Een Kerkuil laat je in het duister schrikken met zijn naargeestige gekrijs, een Vos blijkt je kippenhok geïnspecteerd te hebben en de zangvogeltjes in je tuin vliegen in paniek weg omdat een Sperwer op strooptocht is. Andere bezoekers laten minder sporen na en alleen door toeval kom je er achter dat ze op bezoek geweest zijn. Een keutel van een Bunzing op het pad of pootafdrukken van een Das zijn daar mooie voorbeelden van. Onlangs had een vrijwilliger in Schijndel een geheel onverwachte waarneming. Al dagen lang hing er een onaangename lucht in de auto. De eerste gedachte is dan een vergeten lunchpakket of het klokhuis van een appel. Een grondige inspectie leverde niets op. Pas na het openen  van de motorkap werd het raadsel van de stank duidelijk: twee dode, piepjonge konijntjes zaten vastgeklemd tegen het ruitenwisserreservoir. Beide waren verre van vers, vandaar de ranzige lucht. Er komt maar één dader in beeld voor het aanleggen van zo’n voedselvoorraadje: een Steenmarter. Vaker hoor je over eieren of muizen die tijdelijk opgeslagen worden in stilstaande auto’s. Met zoveel jonge konijntjes om zich heen, ging deze Steenmarter nog een stapje verder.

Bij veel mensen slaat de schrik om het hart bij het idee van een Steenmarter onder de motorkap. Die angst wordt gevoed door verhalen over stukgebeten kabels. En dat is inderdaad een onhebbelijke eigenschap van (sommige) Steenmarters. In het verleden werd gedacht dat de visolie, die verwerkt is in de kabelmantel, de vraatzucht van Steenmarters aan zou wakkeren. Tegenwoordig weten we dat dit niet juist is; het dier gebruikt de stukjes kabelmantel om een nestruimte mee te bekleden. Bij de Schijndelse vrijwilliger waren er gelukkig geen kabels doorgebeten. Wel kijkt hij nu wat vaker onder de motorkap van de auto.